Abstract:
استثناء در زبان عربی، کاربردهای ویژه و خصوصیات مختص بهخود را داراست.
مانع اصلی یادگیری، عدم توانایی دانشآموزان وعدم توانایی در درک و تعمیم مفاهیم و خلط مبحث با مباحث دیگر میباشد. استثناء در دستور زبان عربی از جمله مباحثی است که مورد عنایت نویسندههای فروان در فراوردهای ذهنیشان است، ولی بیشتر ودقیقتر پیرامون این موضوع مقالات تحقیقی را پیدانکردم بدین ملحوظ پیرامون نگارش این مقاله تصمیم گرفتم؛ که این نوشته در پی تسهیل در امر آموزش استثناء و راههای تشخیص آن است.
در دستور زبان عربی مخصوصا در بخش نحو زبان عربی کار برد خاص دارد، که واژه استثناء درلغت به معنای جداکردن بکار رفته است، که مصدر باب استفعال بوده از ثنی یثنی گرفته شده است، استثناء که از ثنی الشیء ثنیا باشد، به معنی آن چیز را دوباره تکرار کرد بکار رفته است، در اصطلاح نحویها اسلوببی است که خارج کردن چیزی به واسطة یکی از ادوات استثناء از حکم اسم ماقبل را گویند. از همین رو داشمندان علم نحو و دستور نگاران زبان عربی لازم دیدهاند که به بحث در بارة این قاعدة نحوی پرداختهاند. واین نشانگر نقش مهم وارزندة اسلوب استثناء در زبان عربی است. در زبان عربی به آن کسانی یا چیزهایی که حکم به آنها نسبت داده شده (مستثنی منه) وبه بخش دوم (مستثنی) (جدا شده) و به کلمهای مانند (الا، غیر، سوی، مگر...) که این کار انجام میدهد، ادات استثناء گفته میشود، درفارسی نیز گاهی حرف الا برای همین منظور به کار رفته است.
Machine summary:
در دستور زبان عربی مخصوصا در بخش نحو زبان عربی کار برد خاص دارد، که واژه استثناء درلغت به معنای جداکردن بکار رفته است، که مصدر باب استفعال بوده از ثنی یثنی گرفته شده است، استثناء که از ثنی الشیء ثنیا باشد، به معنی آن چیز را دوباره تکرار کرد بکار رفته است، در اصطلاح نحویها اسلوببی است که خارج کردن چیزی به واسطة یکی از ادوات استثناء از حکم اسم ماقبل را گویند.
مقدمه استثناء: (استثناء: مصدر فعل (استثنی) که از ریشه(ثنیت الشیءَ إذا رددته) گرفته شده است که افادهی مخالفت حکم ماقبل ادات استثناء از مابعد استثناء را دارد، و در اصطلاح نحویان به اسلوب استثناء یکی از شیوههای بیانی است که قسمتی از رسالت عظیم را عهدهدار میباشد، این اسلوب، که یکی از قواعد نحوی زبان عربی به شمار میرود، با توجه به لطایف ودقایق واسرار مترتب بر هریک از ارکان آن، در دستور زبان عربی وجایگاه ویژهای را به خود اختصاص داده است، به گونهای که تبیین برخی از نصوص و اثار دستوری زبان عربی بدون آگاهی از این قاعدة نحوی استنباط احکام دستوری وتثبیت جایگاه دستوری استثناء در کلام امکان پذیر نیست، علاوه براین، آگاهی از وجوه اعرابی مستثنی در ساختارهای مختلف آن، باعث مصونیت از خطا در اعراب میشود.