Abstract:
هدف این پژوهش طرح مبانی هستی‌شناسی فلسفه ایرانی از منظری خاص، برای استنتاج اقتضائات سیاسی این نوع نگرش است. در تبیین هستی‌شناسی ایرانی، ناگزیر به مبانی معرفت‌شناسی، انسان‌شناسی و فرجام‌شناسی نیز پرداخته شد. به‌طور کلی، روح معنویت‌گرایی و توجه به عوالمی ورای عالم مادی و محسوس در تفکر ایرانی چنان برجسته است که در بررسی هریک از حوزه‌های بالا نیز خود را آشکار می‌سازد. از این حیث، باور به نظامی سلسله‌مراتبی از عوالم وجودی و درک تجلی‌گون هستی و ارتباطی که بین مرتبه هر فرد در ساحت‌های وجودی و میزان معرفت و آگاهی وی مطرح میشود، امکانی را برای در محوریت قرار گرفتن آدمی و ایده بازگشت به سرمنزل مینوی و بازیابی ازلیت به‌تأخیرافتاده، فراهم می‌آورد. از همین منظر و با توجه به اینکه هر آن کس که از معرفت بیشتری برخوردار بوده و در مرتبه والاتری از وجود قرار گرفته است، شایستگی و وظیفه هدایت دیگر انسان‌هایی را که در مرتبه پایین‌تری هستند، داراست، جایگاه و نقش شاه آرمانی یا امام و سایر ابعاد سیاسی این اندیشه برجسته و آشکار میشود. پرسش پژوهشی اصلی این است که مبانی و ویژگی‌های خاص تفکر ایرانی در حوزه هستی، معرفت، انسان و فرجام‌شناسی بیانگر چه اقتضائات سیاسی است؟ در فرضیه پژوهشی استدلال میشود که نوعی معنویت‌گرایی و توجه به ساحات ماورای عالم مادی و محسوس در بطن اندیشه ایرانی ملحوظ است که پیامدهای سیاسی روشنی نیز داشته است. با بررسی برخی از آثار برجسته در این حوزه، به‌ویژه نوشته‌های هانری کربن با استفاده از روش تحلیل مضمونی کیفی، و تأیید فرضیه به این نتیجه می‌رسیم که در این آثار مبانی بیان‌شده مضمونی معنوی از هدایت، ریاست و سیاست را پیش کشیده‌اند که متفاوت با ریاست ظاهری و قدرت دنیوی است.
The purpose of this research is to outline the ontological foundations of Iranian philosophy from a specific point of view, in order to deduce its political requirements. In the process of explaining and throwing of light upon Iranian ontology, the foundations of epistemology, anthropology and metaphysics were inexorably discussed. In general, the spirit of spirituality and attention to worlds beyond the material and tangible world are so prominent in Iranian thought that it reveals itself in the examination of all the aforementioned areas. Therefore, believing in a hierarchical system of existential worlds and understanding the manifestation of existence and the relationship between the rank of each person in the existential dimensions and the level of his knowledge and awareness, offer a possibility of centrality of the person and the idea of returning to the paradisiacal place and recovery of the delayed eternity. Bearing in mind that anyone who has more knowledge and is placed in higher ranks of existence, has the competence and duty to guide other people who are in a lower rank, the role of an ideal King or Imam as well as other political dimensions of this thought are highlighted. The key research question is as follows: What political requirements are illustrated in the foundations and specific characteristics of Iranian thought on existence, epistemology, metaphysics, and eschatology? In the research hypothesis, it is asserted that the type of spiritualism and attention to the realms beyond the material and tangible world, which are noticeable in Iranian thought have explicit political consequences. The authors us the qualitative thematic analysis method to examine some prominent works in this field. Their discussions are basically focused on the main themes which together present the core of the ideas and explanations offered by scholars such as Henry Carbon and Alameh Tabatabai to explain the consequences, dimensions, and political foundations of Iranian spiritual philosophy. The conclusion of the study is that the stated principles in these works have presented a spiritual theme of guidance, leadership, and politics, which differ from worldly power and leadership.
(
, 
, 
)
