Abstract:
شهرت فتوای یکی از مباحث مهم حجج و امارات می باشد.که بسیاری از احکام تنها مستندشان شهرت می
باشد لذا در این مقاله سعی شده است که، آن را بررسی کنیم. شهرت در لغت به معنای شیوع می باشد. و در
اصطلاح بر سه قسم تقسیم می شود 1-فتوای 2-عملی 3-روایی، محل نزاع قسم اول می باشد. ما در صدد آن
هستیم که آیا شهرت فتوایی حجت است یا خیر؟ حجت هم در اصطلاح اصول این است که: شیء ای
متعلقش را ثابت کند ولی به درجه قطع نرسد. البته به عنوان مقدمه هم بحث می کنیم که اصل اولی در
ظنون چیست؟ که طبق نظر اکثر اصولیون حرمت است لذا اگر ما دلیلی بر حجیت آن نیابیم حکم به
حرمت عمل بر طبق آن می کنیم.
مجموعا در این باره )حجیت یا عدم حجیت شهرت فتوای ( سه قول وجود دارد 1-حجیت مطلقا به دلیل اولا:
مفهوم اولویت از خبر عادل ثانیا: دو روایت مرفوعه و مقبوله ثالثا: تعلیل موجود در آیه نبا. و به این نتیجه
رسیدیم که اولویتی وجود ندارد و دو روایت ضعیف اند و مدعا را هم ثابت نمی کنند و تعلیل در آیه همک
صغرویو هم کبروی دچار اشکال می باشد. 2-تفصیل بین شهرت قدما و متاخرین: که شهرت قدما حجت می
باشد. دلیل آن این است که: قدماء اشخاص متعبدی به روایت بوده اند و به استحسانات عقلی خود تمسک
نمی کردند لذا از شهرت آنها حدس قطعی به قول امام حاصل می شود. در جواب این دلیل هم باید گفته
شود که این حدس چون مستند به مبادی محسوسه نمی باشد حجت نیست. 3-عدم حجیت مطلقا، نیازی
هم به دلیل وجود ندارد زیرا عدم الدلیل دلیل العدم یعنی همین که دلیلی بر حجیت آن نیافتیم قطع به
عدم حجیت آن برای ما حاصل می شود.
Machine summary:
که بيان کنيم آيا شهرت فتواي مي تواند مستند براي حکم شرعي واقع شود؟ ١-٢- ضرورت و اهداف اين بحث ار اهميت فوق العاده اي بر خودار مي باشد زيرا بعض علما مانند آيت الله بروجردي فرمودند: که ما در فقه چهارصد مسئله فقهيه داريم که تنها مدرک حجيت آنها شهرت فتواي است و اگر اين پشتوانه را از اين مسائل بگيريم دچار مشکل مي شود لذا ضرورت دارد که در اين مقاله بررسي کنيم آيا اين نوع شهرت حجت است يا خير؟ ١-٣-پيشنيه تحقيق اين مسئله از مسائل قديمي علم اصول مي باشد و از جمله کساني که در ميان قدماء به بررسي اين مسئله پرداخته جناب شيخ طوسي در عده مي باشد که بعدها علما ديگر به تبع اين مسئله را بررسي کرده اند و بعض متاخرين در اين ميان قائل به تفصيل شده اند.
محل نزاع در بحث ما شهرت فتوايي است پس مي گوييم آيا شهرت فتوايي بما هي شهره حجيت دارد و از ظنون خاصه محسوب مي شود يا خير؟ نکته : شهرت در مقابل نادر مي باشد مثلا اگر در عصري صد فقيه موجود باشد و نود نفر آنها بر حکمي فتوا دهد مي گوييم اين حکم مشهور است و قول ده نفر ديگر را مي گوييم نادر.
زيرا ثابت شده است که اصل اولي در ظنون حرمت عمل به آن است مگر دليلي بر حجيت باشد که در اين حجت است و ما در بحث شهرت همچنين دليلي را نداريم البته هر چند شهرت فتواي حجت نمي باشد ولي باعث مي شود که فقيه خودش را متهم کند و در مقابل مشهور احتياط کند.