Abstract:
خط و خوشنویسی از جمله هنرهای سنتی ایرانیان است که از دیرباز در این سرزمین وجود داشته و هر بیننده ای را مجذوب
زیبایی خود می کند. اما زیبایی و جنبه تزئینی خط تنها یک بعد این هنر است و بعد دیگر آن خوش خطی و خوانایی است که
لازمه جامعه است. متاسفانه امروزه در بین جوانان و نوجوانان ما، کمتر افراد خوش خط دیده می شوند و بدخطی یکی از
معضلاتی است که در مدارس ما و در بین دانش آموزان وجود دارد و حتی گاهی معلمان را نیز برای تصحیح برگه های امتحان
دانش آموزان دچار مشکل می کند. این در حالی است که در گذشته توجه به خط و خوانایی و زیبایی آن از موارد آموزشی مهم
بوده است که امروزه در بین برنامه های مختلف مدارس به دست فراموشی سپرده شده است. در حالی که آموزش و پرورش،
مدارس و معلمان می توانند نقش اساسی و مهمی را در تعلیم این هنر به دانش آموزان ایفا کرده و مانع ایجاد معضلی به نام
بدخطی- که می تواند در آینده ای نه چندان دور جامعه را با مشکل رو به رو سازد- شوند. اما از سوی دیگر، برنامه های آموزشی
فشرده، انواع کلاس های فوق برنامه، سرگرم شدن کودکان به کامپیوتر و ... چنان وقت بچه ها را به خود مشغول کرده که دیگر
جایی برای آموزش خط و خوشنویسی باقی نمانده است. بنابر اهمیت مساله، پژوهش حاضر به نحوه آموزش خوشنویسی حروف
فارسی به دانش آموزان مقطع ابتدایی پرداخته است. نوع تحقیق به کار رفته در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی است. مطالب و
نوشته های این پژوهش از اطلاعات کتب جامع و مرجع، سایتها، مقالات و روزنامه ها به روش کتابخانه ای، گردآوری و جمع
شده است. یافته های تحقیق، حاکی از آن است که اجرای روش های نقطه گذاری استاندارد، استفاده از روش پر رنگ کردن
کلمات، روش استفاده از ترسیم جدول، تکمیل کردن نقطه چینهای حروف و کلمات، کپی کردن از الگوهای مناسب، درست
کردن کلیشه و شابلون حروف و تقلید کردن، برای دانش آموزان مقطع ابتدایی موثر و مناسب می باشد.
Machine summary:
از آنجا که در شکل گیری مطلوب این خط تلفیقی عناصر بصری منجر به ایجاد فرم و ترکیبی متنوع است، یادگیری آن مستلزم صرف وقت و دقت فراوان است؛ چنان که به طور طبیعی نمی توان از آن به عنوان الگویی فراگیر برای جمعیت دانش آموزی در مقطع ابتدایی بهره برد زیرا پیچیدگیهای این خط به طور عملی از یک سو و نبود نیروی آموزش دهنده از سوی دیگر مانع از تحقق این فرایند مهم می شود، اما خط نستعلیق دارای این ظرفیت است که از آن نظامهای ساده تر نوشتاری استخراج گردد.
به طور اجمال نستعلیق تحریری دارای ویژگیهای زیر است: – از نظر خوانایی و رسایی در حد مطلوب قرار دارد؛ – ضمن داشتن دور و انعطاف دارای تغییرات ضعف و قوت نبوده و اصل تضاد در آن منتظر نیست؛ - قلم مورد استفاده در این خط دو بعدی نیست؛ به همین دلیل بامداد، خودکار یا خودنویسی می توان آن را نگارش کرد؛ – روانی، سادگی و ویژگی سرعت در نوشتن نستعلیق تحریری موجب می شود که بتوان از آن به عنوان یک نظام هندسی و نوشتاری فراگیر در بین دانش آموزان بهره برد؛ – آموزش و یاددهی این خط در سایه دقت و تمرین قابل دستیابی است؛ – یادگیری نستعلیق تحریری زمینه ها و پایه های لازم برای تعلیم خط نستعلیق را نیز فراهم می سازد؛ زیرا با وجود این پشتوانه بسیاری از پیچیدگیهای خط نستعلیق با تمرین، ساده خواهد شد.