Abstract:
تفاوت عمده مکاتب سیاسی برخاسته از حوزه مبانی و پیشفرضهای آنها است.
مبانی هستیشناسی، معرفتشناسی و انسانشناسی از مهمترین این مبانی به حساب میآیند. مقاله حاضر مدعی است فهم چرایی تکوین انقلاب اسلامی و نیز تبیین ویژگیهای آن در مقایسه با دیگر
انقلابها در مبانی ویژه انقلاب اسلامی و از جمله مبانی انسانشناسی آن است.
امام خمینی قدسسره به عنوان رهبر این انقلاب کبیر معتقد بود انسان دو دسته ویژگی دارد. ویژگیهای ذاتی و اکتسابی انسان در بخش ویژگیهای اکتسابی. سه مسیر پیش روی خود دارد: مسیر الهی، شیطانی
و حیوانی
با رهبری امام خمینی قدسسره ایرانیان به طور فراگیر در مسیر الهی قرار گرفتند و در همین مسیر بود که حکومت طاغوتی را سرنگون و سیاست اسلامی را مستقر کردند.
Machine summary:
"آیا انسان در طبیعت اولی خود آزاد و عقلانی آفریده شده است یا مجبور و غیر عقلانی؟ کسانی از قبیل هگل در فلسفه سیاسی غرب و معتزله در جهان اسلام، از نظریه اول و هابز از فیلسوفان سیاسی مغرب زمین و اشاعره از متکلمان مسلمان از نظریه دوم دفاع کردهاند.
4. آیا انسان کمال طلب و کمالپذیر است یا کمالناپذیر؟ چگونگی کمال پذیری نیز مورد اختلاف است؛ در حالی که از نظر آنارشیستها انسان موجودی «خودبسنده» است و با عقل و درایت خود میتواند کمالات را شناسایی و راه کمال را طی کند، از نظر مسلمانها «ضرورت رهبری الهی برای هدایت به سمت کمال و ناقص بودن عقل بشری» امری بدیهی تلقی میشود.
از پرسشهای مهم و قابل توجه در فلسفه سیاسی است که امکان پرداختن به تمام مباحث مذکور در مقاله حاضر وجود ندارد؛ اما نگارنده سعی خواهد کرد با توجه به آیات قرآن و دیدگاههای امام خمینی، به عنوان رهبر انقلاب اسلامی، و شاگردان ایشان، به عنوان شارحان دیدگاه ایشان، به پاسخ برخی از پرسشهای مزبور بپردازد.
بحث مربوط به فطرت و ویژگیهای ذاتی انسان از این مأخذ اقتباس یا نقل قول مستقیم شده است: سیدروحالله خمینی (امام) چهل حدیث، حدیث یازدهم، ص 179 ـ 187.
ویژگیهای اکتسابی بر این مبنای مهم استوار است که انسان میتواند برای زندگی و رفتارهای فردی و اجتماعی خود تصمیم بگیرد و عمل کند.
عبدالله جوادی آملی، شریعت در آئینه معرفت، آنچه آیتالله جوادی آملی با بحث «نظریه استخدام» به تبیین آن پرداخته و آن را بر «وحشی بالطبع» و «مدنی بالطبع» بودن انسان استوار کرده است، از نظریات بدیع و پر قابلیت برای اندیشه سیاسی ـ اسلامی است که لازم است در جای خود پیگیری شود."