چگونه دین، روح اجتماعست Editorial

"چون در مقاله شماره گذشته بیان کردیم که دین‌ روح اجتماع است و هر اجتماعی که روح نداشته باشد مرده‌ محسوب میشود لذا لازم است درباره معنی دین گفتگو نموده‌ و از چگونگی روح بودن آن بحث کنیم اما درباره معنی‌ دین مقالاتی در شماره‌های سال گذشته درج گردیده است که‌ کاملا معنی درست دین روشن شده است چیزی که در اینجا لازم‌ است تذکر داده شود آنست که دشمنان دین از کلمه دین‌ باندازهء گریزانند که اصلا نمیخواهند چنان کلمهءای را بشنوند تا چه رسد بر اینکه در پیرامون حقیقت آن بحث نمایند و ما وقتیکه در اطراف علل این روش غیرمعقولانه آنها نظر میکنیم‌ باین حقیقت میرسیم که دو علت اصلی جلو ادراک اینانرا گرفته و نمیگذارد شاهد حقیقت را بآغوش بگیرند یکی آنست‌ که عقیده بمبدء مستلزم تسلیم و انقیاد است و باید خواهی‌ نخواهی زیر بار تکلیف رفته و در زندگانی خودسر نباشند و اینکار با نفوس متمرده و ارواح شریره سازش ندارد از این‌ رو اشخاصیکه دارای چنان نفوس و چنین ارواحی هستند از کلمه دین گریزانند و نمیخواهند کنجکاوی نموده حق و حقیقت را دریابند و الا عقیده بمبدء و تسلیم باوامر دین یک‌ امر فطریست و آنانکه از دین متنفرند در حقیقت از فطرت‌ خودشان روگردانند و علت دیگری که یکدسته دیگر را از سعادت تدین محروم ساخته است آنست که کردارهای زشت‌ بعضی از متدینین را از ناحیه دین پنداشته و باین عذر از قبول دین‌ استنکاف دارند این تیپ غالبا دارای روح پاک هستند ولی سخت‌ در اشتباهند و نمی دانند که کردار زشت با دین ناسازگار است‌ و هر متدینی که مرتکب اعمال قبیحه است روح دیانت از آن اعمال بیزار است و نباید کارهای خودسرانه متدینین را برخ دین کشیده و از آن دوری گزینند."