Abstract:
بحث از روایی یا ناروایی کاربست نکاح تحلیل در حوزه فقه اسلامی و درعرصه مسایل اجتماعی از مباحث مهمی است که فقیهان امامی در مواجهه با آن، ضمن ارجاع بر لزوم آن بعد از تحقق طلاق سوم، برای بازگشت زوجین به زندگی سابق، در برخی از صور، به دو گروه موافق و مخالف طبقه بندی می گردند. عمده دلیلی که می تواند، افزون بر کمک به کشف برخی از حکم آن، فقیهان را در ارایه نظریه درست یاری دهد، حدیث نبوی لعن مجلل است. بنابراین، می طلبد که با تعمق و مداقه، حیطه دلالت و نیز سازگاری با ناسازگاری حکم مستفاد از آن با مقصود شارع از تشریع حرمت بازگشت به همسر مطلقه بعد از طلاق سوم روشن گردد. در این نوشتار، پس از بیان اختصارمند مفهوم نکاح تحلیل و حکمت آن، به تبیین روایت و بررسی اقسام نکاح تحلیل با استفاده از حدیث نبوی پرداخته شده است.
Machine summary:
"برای نیل به این هدف،ابتدا به اختصار به تعریف و تبیین نکاح تحلیل و سپس به بیان حکمتتشریع آن پرداخته شده و آنگاه،با مداقه در حدیث نبوی لعن محلل-که بهترین دلیل بر مدعایماست-وجوه مختلف مسأله با احکام متعددش مورد بررسی گرفته و در نهایت،سازگاری آن باجایگاه بلند زن در اسلام و عدم تنافیاش با غرض و مقصود نخستین شارع از جعل حکم مذکور بهاثبات رسیده است.
11 حکمت تشریع نکاح تحلیل سؤالی که در اینجا خودنمایی میکند،آن است که علت این همه سختگیری و ایجاد ممنوعیتبرای ازدواج مجدد مرد با همسر مطلقهاش بعد از طلاق سوم چیست؟!به دیگر سخن،ممکن استبرای برخی افراد غیرقابل هضم باشد و این ابهام را به وجود آورد که چرا ازدواج زن مطلقه با محلل،آن هم با شرایط ویژهای که دارد،شرط حلیت بازگشت شوهر سابق او به او قرار داده شده است؟چهایرادی دارد که انسان برای بار چهارم و نیز بارهای بعد هم بدون هیچگونه قیدوبندی به همسرمطلقهاش مراجعه کند؟!
ضمنا باتوجه به اینکه به قصد و نیت مذکور تظاهر نشده و توافقی بر آن نیز صورت نگرفته است،در تنافیبا حرمت و شأن زن نیست و به دلیل آنکه ما مأمور به ظواهریم و کشف نیت افراد تا زمانی که خودبه آن تصریح نکردهاند،ممکن نیست،از نظر فقهی راهی جز تصحیح این نوع نکاح تحلیل وجودندارد و صرفا کراهت خواهد داشت؛هرچند که اگر اجماعی وجود نداشت،بعید نبود باتوجه بهحدیث نبوی،نسبت به شخصی که چنین نیتی را دارد،باوجود حکم به صحت ظاهری عقد،قایلبه حرمت شد."