Abstract:
مسئله امامت در تاریخ اندیشه اسلامی و نیز رویکردهای مختلف به این موضوع پیشینهای طولانی دارد.رویکرد علامه به این موضوع که به آیات قرآن،روایتها و مبانی عقلی مستند است،بسیار مهم مینماید.براساس دیدگاه ایشان امامت عبارت است از ولایت بر هدایت و رساندن مردم به سوی کمال و سعادت میباشد و ریاست و پیشوایی در امور دین و دنیا از شؤون آن است.در ادامه به بررسی مبانی و پیش فرضهای رویکرد ایشان درباره این مسئله خواهیم پرداخت.
Imamate and the different approaches to this subject have a long record in the history of Islamic thought. Investigation of Tabataba’i’s approach to this subject which is documented with Quran’s verses، traditions، and rational principles، seems very important. According to his view Imamate means saintship of guidance and conveying people towards perfection and prosperity and it has the dignity of headship and leadership of worldly and religious matters of people. Then we will consider the foundations and presupposition of his approach about this subject.
Machine summary:
"(همان،ج 1،4141:ص 372) امامت و عصمت مقام امامت با همه شرافت و عظمتی که دارد،هرگز در کسی یافت نمیشود،مگر آنکه ذات او سعید و طاهر باشد؛چنانچه قرآن کریم در این باره میفرماید: أفمن یهدی إلی الحق أحق أن یتبع أمن لا یهدی إلا أن یهدی (یونس(01):53) آیا کسی که به حق هدایت میکند،سزاوارتر است به اینکه مردم پیرویاش کنند؟و یا آن کس که خود نیازمند هدایت دیگران است،تا هدایتش نکنند راه نمییابد؟ در این آیه،میان هادی به سوی حق و کسی که تا دیگران هدایتش نکنند راه را نمییابد،مقابلهای وجود دارد.
(همان،4141:ج 1،ص 472) از آنچه گذشت چند مطلب روشن میگردد: اول-امامت مقامی است که باید از سوی خدای تعالی معین و جعل شود؛ دوم-امام باید به عصمت الهی معصوم بوده باشد؛ سوم-زمین تا وقتی انسان بر روی آن هست،ممکن نیست از وجود امام خالی باشد؛ چهارم-امام باید از سوی پروردگار تأیید شده باشد؛ پنجم-اعمال بندگان خدا هرگز از نظر امام پوشیده نیست و امام به آنچه مردم میکنند آگاه است؛ ششم-امام باید از تمامی نیازمندیهای انسانها(اعم از نیازهای دنیای و آخرتی)آگاه باشد؛ هفتم-محال است با وجود امام کس دیگری نیز باشد که از نظر فضیلت نفسانی برتر از امام باشد.
امامت مستلزم اهتدا به حق است نه برعکس اگر هدایت امام به امر خدا باشد،یعنی هدایتش به سوی حق باشد که آن هم با اهتدای ذاتی او ملازم است؛همچنانکه از آیه: «أفمن یهدی إلی الحق أحق أن یتبع» استفاده گردید،باید همه انبیا،امام نیز باشند؛زیرا نبوت هیچ پیغمبری جز با اهتدا به خدای تعالی و بدون اخذ از دیگری تمام نمیشود."