Abstract:
<P>تنوع و تکثر ادیان(کثرت دینی)واقعیتی انکارناپذیر است،اما مهم چگونگی مواجهه با این واقعیت است.در مقابل دعاوی صدق و حقیقتمندی ادیان مختلف و همچنین ادعای نجاتبخشی آنها چه موضوعی باید اتخاذ کرد؟این مسئله یکی از مهمترین و بحثانگیزترین مباحث فلسفه دین و دینشناسی معاصر است که توجه بسیاری از متفکارن دینی و غیر دینی را به خود جلب کرده است.در پاسخ به«مساله ادیان دیگر»،یا دقیقتر،کثرت دینی چهار نظریه پدید آمده است:1.طبیعتگرایی تحولگرا در مقابل تنوع ادیان موضعی منفی گرفته و همه آنها را صرفا به عنوان فرافکنی بشری تبیین میکند؛ 2.انحصارگرایی،که دیدگاه غالب اندیشمندان در طول تاریخ بوده،تنها یک دین را حق مطلق و بقیه ادیان را باطل میداند؛3.شمولگرایی یک دین را دارای حقیقت مطلق میداند،ادیان دیگر فقط مدخلهایی برای ورود به آن میباشند و 4.بالاخره کثرتگرایی دینی به منزله یک نظریه نسبتا جدید مدعی است که واقعیت مطلق به اشکال مختلفی در همه ادیان تجربه و درک میشود و همه آنها راههای متفاوتی هستند که به مقصد واحد منتهی میشود.</P>
Machine summary:
"برای اینکه بفهمیم که چگونه به مساله کثرتگرایی دینی در اندیشه استاد جعفری بپردازیم، باید وجوه مختلف کثرتگرایی دینی و تفاوت آنها را شناسایی کنیم؛کثرتگرایی دینی نسبت به مفاهیم حقیقت دینی،معرفت،نجات،وظیفه و تکلیف نسبت به خدا و پیروان سایر ادیان ملازمت دارد،بر این اساس پس از معرفی ابعاد مختلف کثرتگرایی دینی، دیدگاه استاد در خصوص هر یک از اینها بیان شده است:حقیقت دین خارج از قلمرو اسلام نیز وجود دارد(کثرتگرایی دینی حقیقتشناختی)تا غیر مسلمانان هم بتوانند به بهشت راه یابند،بنابراین در سنت اسلامی مفهوم نجات انحصاری نیست(کثرتگرایی دینی نجاتشناختی)و اینکه مسلمانان پیروان ادیان دیگر را محترم بشمارند(کثرتگرایی دینی هنجاری).
آیا امر الهی به این تعلق گرفته که ما فقط به یک دین خاص عمل کنیم و یا میتوانیم هر دینی را که با فرهنگ و خواستههای ما سازگارتر است،انتخاب کنیم؟آیا برای خدا فرقی ندارد که ما کدام دین را انتخاب کنیم یا نه،خدا برنامه و قصد خاصی برای انسان دارد و براساس آن،اطاعت از دین خاصی را به ما امر میکند و ما مطابق آن امر،وظیفه پیدا میکنیم؟با توجه به دیدگاه هیک درباره کثرتگرایی دینی حقیقتشناختی،یعنی این نظر که حقیقت دینی در همه ادیان به یک اندازه وجود دارد و هیچ یک ترجیحی بر دیگری ندارد،میتوان گفت:انسانها هیچ الزامی برای پیروی از یک دین خاص ندارند،بلکه هر یک از آنها بستگی به فرهنگ خودشان دینی را انتخاب میکنند و لذا خداوند پیروی از بیش از یک دین را مقرر نموده است."