Abstract:
این مقاله در پی ریشهیابیث زمینههای جدید تنازع میان ایران و آمریکا بعد از حادثه یازدهم سپتامبر است.استدلال اصلی نویسنده در این مقاله آن است که تداوم ریشههای فعلی تنازع بین ایران و آمریکا در نتیجهی تقویت روابط مبتنی بر تهدید متقابل و مبارزه برای نقش بعد از حوادث یازدهم سپتامبر است.برایناساس دو طرف افزایش نقشآفرینی،نفوذ و فرصتسازی برای یکدیگر در سطح منطقهای را به معنای تهدید علیه منافع یکدیگر فرض کرده و سعی در جلوگیری از آن دارند.به عبارت دیگر، ایران به دلیل ویژگیهای خاص خود بهطور طبیعی خواهان نقشآفرینی به گونهای متناوب با قدرت و شان خود در سطح منطقه میباشد.در این روند،ایران افزایش حضور و نفوذ آمریکا در سیستهای اقتصادی،سیاسی و نظامی منطقهای را تهدیدی مستقیم برای کشور افزایش نقش خود تلیقی میکند. در مقابل آمریکا نیز افزایش نفوذ ایران در سطح منطقه را با توجه به سابقهی سیاستها و ماهیت ضد سلطه و ضد آمریکا نظام جمهوری اسلامی،تهدیدی علیه منافع ملی خود در جهت دسترسی به استراتژیهای دراز مدت اقتصادی،سیاسی،فرهنگی و نظامی خود در نظر میگیرد.
Machine summary:
"علیرغم سازنده بودن سیاستهای منطقهای ایران بعد از حوادث 11 سپتامبر،نه تنها نقش مناسب و لازم از سوی نظام بین الملل و آمریکا به ایران برای فرصتسازی در صحنهی منطقهای داده نشده،بلکه آمریکا با حضور مستقیم در منطقه و اعمال سیاستهای خصمانه امنیت ملی ایران را به خطر انداخته و روزبهروز بر تهدیدات و فشارهای اقتصادی، سیاسی،و فرهنگی و حتی نظامی خود علیه ایران میافزاید.
تداوم چنین تقابلی در طول 72 سال گذشته روابط بین الملل خاورمیانه را شدیدا تحت تأثیر قرار داده است،چرا که ریشههای این تنازع نه تنها در سطح داخلی،بلکه به دلیل اهمیت منطقهی خاورمیانه در نظام بین الملل،در سطح منطقهای و جهانی نیز تأثیرگذار بوده است و ساخت طبیعی قدرت و سیاست در سطح منطقه را بر هم ریخته است.
هرچند بعد از گذشت بیش از یک ربع قرن، روح و ارزشهای انقلاب اسلامی همچنان در صحنه داخلی حاکم است(همانگونه که در انتخابات اخیر ریاست جمهوری آشکار گردید) و در صحنهی خارجی نیز رفتار سیاست خارجی ایران را تحت تأثیر قرار میدهد،اما تعاملات ایران و نوع رفتار این کشور در صحنهی نظام امنیت سیاسی و منطقهای و در صحنه بین المللی با سالهای اولیهی انقلاب تفاوتهای زیادی دارد.
علیرغم نقشآفرینی تعادلبخش ایران در صلح و امنیت منطقهای، نه تنها نقش متناسب با پایههای قدرت،جایگاه و شأن ایران در جهت فرصتسازی در سطح منطقه به این کشور داده نشده،بلکه ایران به انحای مختلف تحت فشار و تهدید قرار گرفته و حتی از سوی آمریکا به عنوان«محور شرارت» معرفی گردیده است."