Machine summary:
"همه ما, کم وبیش, با رساله های عملیه که علمای شیعه برای ارائه فتاوای خود نوشته و می نویسند, آشنایی داریم, ولی شاید به درستی ندانیم که نوشتن این رساله ها, چه نقش مهمی در روشنگری و احیای حقوق شیعه داشته است, آن هم در زمانی که بسیاری از کشورهای اسلامی, با پذیرش چشم بسته حقوق اروپایی در عمل, بر بسته بودن باب اجتهاد صحه گذاشته بودند, اهمیت مطلب وقتی روشن می شود که بدانیم قانون مدنی ما, بیش تر, برگردان یکی از رساله های عملیه است (تبصره علامه).
به حقیقت پیوستن بعضی مسائل در گرو شرطهای زیادی است, به دیگر سخن, کسی دچار چنین مسائلی نمی شود, در مثل: (اگر کسی بر حسب اتفاق امانتی قبول کند بعد بر حسب اتفاق در آستانه مرگ قرار گیرد و با آن که معمولا مردم با مشاهده مرگ توبه می کنند و بدهیهای خود را تسویه می کنند آن شخص بر حسب اتفاق چیزی راجع به امانتی که نزد اوست, به وارثان خود نگوید و باز بر حسب اتفاق, به طور اعجازآمیز از مرگ نجات پیدا کند و بر حسب اتفاق امانت در این فاصله تلف شود, آیا چنین شخصی ضامن امانت هست یا نه؟) مسائلی که شرائط استثنایی دارند, باید جداگانه استفتا شوند, نه آن که در رساله عمومی مطرح شوند.
بنابراین, اگر احتیاط در مسأله خاصی سبب از هم گسستگی سامان زندگی شود, بی گمان, وظیفه احتیاط نیست و می توان در آن مورد, به فتوای یکی از فقیهان رده بالا عمل کرد, در مثل, اگر کسی با اهل کتاب, نشست و برخاست و رفت وآمد دارد, احتیاط زندگی را برای او دشوار می کند; از این روی, در این مساله وظیفه وی احتیاط نیست; چه آن که: (ما جعل علیکم فی الدین من حرج."