Abstract:
بحرانشناسی بخش مهمی از فرایند مدیریت بحران و پژوهشهای مربوط به آن را تشکیل میدهد.شناخت هرچه دقیقتر بحران،همچون هرحوزهی مدیریتی دیگری،به کنترل و هدایت هرچه مؤثرتر آن کمک کرده و مدیران بحران میتوانند با تفکیک تفصیلی مسئله پیشرو، آن را مدیریتپذیر گردانند.مقاله حاضر با هدف فراهمآوری عناصر لازم برای شناسایی بحران و تجزیه و تحلیل آن،مهمترین ویژگیهای نسبت داده شده به حوادث بحرانی را احصا کرده و سپس در دو بخش اصلی،لوازم و مشکلات تشخیص این حوادث را در قالب دو رویکرد سیستمی و تصمیمگیری تشریح میکند.در پایان تلاش میشود تا با ترکیب دو رویکرد،تعریف نسبتا کاملتر و قابل قبولی که هم قابلیت تحلیل داشته و هم در عرصه عمل به کار آید،ارائه گردد.
Machine summary:
"با بهرهگیری از برخی نظریهپردازیهای مربوط به پیشبینی رفتار رهبران کشورهای در وضعیتهای امنیتی مختلف میتوان تعامل بین تهدید و قدرت در ذهن تصمیمگیرندگان را بهتر توضیح داد برای مثال،یکی از نظریهپردازیها واکنش رهبران در برابر تهدید را محصول موازنهی بین قدرت تهدید و توان پاسخ دانسته و بسته به نوع موازنه،چهارگونه واکنش را ترسیم کرده است:چالشطلبی،احساس آرامش،وحشت،بیاعتنایی(رجوع شود به تصویر) (به تصویر صفحه مراجعه شود) تصویر شماره 2:انواع واکنش تصمیمگیرندگان در مقابله با تهدید با تعمیم دادن این تحلیل به درک تهدید در بحران،میتوان فرضیههای ذیل را ارائه کرد: الف-هرچه تصمیمگیرنده خطر(مساوی با شدت تهدید ضرب در اهمیت ارزش مورد تهدید)را بزرگتر و توان کنترل یا تحمل را کمتر تصور کند، احتمالا(در صورت وجود سایر ویژگیهای لازم برای درک بحران)وضعیت را بحرانی،آن هم از شکل شدید آن،تلقی خواهد کرد.
بهطور منطقی،و حتی اگر نتوان نمونهای عینی از بحرانهای واقعی برای این ادعا یافت،میتوان صحنهای را تصور کرد که بازیگر مورد تهدید،باوجود آگاهی کم بیش صحیح در مورد تهدید و خودی،باز هم به دلیل قدرت تهدید و ضعف مقابله،احساس فشار زمانی و ضرورت تصمیمگیری فوری بنماید؛و در این صورت،آیا چنین صحنهای را نمیتوان بحران نامید؟1این نقد را به گونهی دیگری نیز میتوان مطرح کرد:غافلگیری(به معنای رویارویی غیر منتظره)مفهومی پس رویدادی است و اشاره به حالتی روانشناختی پس از روبرو شدن ناگهانی تصمیم گیرنده با حادثه دارد و حال آنکه اطلاعات،مفهومی عمومیتر است و اگر این را بپذیریم که مسئله کم یا زیاد بدون اطلاعات،امری جدای از غافلگیری است،آنگاه تصور وضعیتی که بدون عنصر غافلگیری،دچار بحران شویم، دور از ذهن نیست."