Abstract:
همزمان به ورود به قرن 12 میلادی و درک فزایندهء نتایج ثمربخش جهانی گفتگوی تمدنها و فرهنگها،بیشک گفتمان دینی جایگاه والایی در عرصهء تفکر بشری را به خود اختصاص داده است.بررسیهای جامعهشناسی دردههء گذشته نشان داده است که مردم آفریقا صرف نظر از اعتقادات دینی گوناگون و بدون توجه به متغیرهای فرهنگی-اجتماعی نظیر ریشههای قومی و پایگاههای اجتماعی،دارای اشتراکات دینی مهمی هستند.اشتراکات دینی از یک سو،و ویژگی فرهنگ آفریقایی در سهولت پذیرش فرهنگها از جانب دیگر،گفتمان دینی اسلام و مسیحیت در جامعهء بومی آفریقا را اجتنابناپذیر مینماید.خصوصیاتی چون توجه فراوان به آداب و سنن، اعتقادات دینی ریشهدار،ارتباطات اجتماعی،چندگرایی مذهبی به عنوان یک واقعیت اجتماعی، میراث جمعی و بالاخره هماهنگی مناسب ارکان اساسی زندگی آفریقایی،بستر بسیار مناسبی را جهت سرمایهگذاری علمی و کاربردی برای گفتگوی ادیان طراحی مینماید.
Machine summary:
"آیا صرفا ارائهء نمونهای از سوءظنها و اتهامات فوق در یک کشور آفریقایی نمیتواند ضرورت توجه بیشتر به گفتگوی ادیان را در این قاره نشان دهد؟ در یک دههء گذشته حدود 52 اجلاس ویژهء گفتگوی ادیان(اسلام و مسیحیت)در ایران یا کشورهای اروپایی برپا و تلاش شده است تا باب مفاهمه و گفتگو با مسیحیت غرب توسعه یابد،اما با توجه به پارامترهای بسیار مهم فرهنگی در آفریقا لازم است تا تلاش و دقت کافی و لازم جهت فعالیتهای علمی و کاربردی در این خصوص انجام پذیرد.
ابعاد اجتماعی و سیاسی وضعیت امروز آفریقای جنوب صحرا در سه قالب قابل بحث است: 1)سنتهای بومی آفریقایی که مردم این قاره در رویارویی با سنتهای اسلام و مسیحیت با خود داشتند؛ 2)سنتهای دین اسلام؛ 3)سنتهای مسیحیت غرب.
با خلاصهء فوق الذکر روشن میشود که اسلام کارنامهء بسیار درخشانی نسبت به مسیحیت در آفریقا دارد و از این رو،شرایط دوران حاضر برای فراهم ساختن رویارویی فرهنگی بین دو دین از طریق گفتگوی ادیان بسیار آماده و مناسب است.
البته نظریهءای دیگری که مطرح است جوامع آفریقایی را از قدیم و بدون توجه به عامل اسلام و مسیحیت،معتقد به وجودی یگانه(خدا)معرفی میکند!اما هرچند این نوشته قصد پرداختن به برخورد نظریات مطرح شده در باب نحوهء پذیرش اعتقادات دینی مردم آفریقا را ندارد،اما ذکر یکی از دیدگاههای مورد اشارهء نویسندگان جالب توجه است که میگوید:«اعتقاد و بینش در آفریقا،پدیدهای معرفتشناختی نیست...
مواجهه و برخورد تسامحگونهء اسلام با جوامع آفریقایی و با توجه به تجربیات قارهء آفریقا که مطرح گردید،موقعیت بسیار مؤثری را با شروع گفتمان از طرف دین اسلام و برای دو طرف آفریقایی مسلمان و غیر مسلمان از یک سو،و مسیحی در آفریقا (مسیحیت غربی)از سوی دیگر به وجود میآورد."