Abstract:
اصل این مقاله در دائرة المعارف قرآن لایدن به چاپ رسیده است. مؤلف این مقاله(راترود ویلانت)در رابطه با مشخصات و ابعاد تفسیر در دوران معاصر ویژگیهای ذیل را به طور گذرا و مجمل مطرح میسازد از جمله: تفسیر ترتیبی به صورت سنتی،تفسیر طبق ترتیب نزول،توجه به ابعاد اجتماعی در تفاسیر،تفسیر اجزایی از قرآن،تفسیر ادبی،تفسیر موضوعی، توجه قرآنپژوهان معاصر به اصول و قواعد تفسیر،تفسیر عقلانی(تعقلی)و تفسیر علمی قرآن کریم.آنچه مؤلف از 2Lآن غفلت ورزیده و در تفاسیر معاصر بدان توجه شده است،عبارتاند از: توجه به بعد هدایتی و تربیتی،جهادی، ابعاد سیاسی و حکومتی در تفسیر قرآن، وحدت موضوعی قرآن و سورهها (تناسب آیات و سور)که در تفسیر ساختاری قرآن رخ نموده است.نقد در این مقاله به دو صورت انجام گرفته است یکی به صورت پانوشت و دیگری به طور مستقل که در آخر مقاله میآید.
Machine summary:
"نتیجهء علمی شیوه تفسیری سید احمد خان بر مبنای اینگونه اصول چنین شد که وقایع معجزهای و نیز تمام انواع پدیدههای خارق العاده را که با دیدگاههای علمی ناسازگارند،تا آنجا که ممکن است از حوزهء درک و فهم خود از قرآن به طور کلی بیرون ببرد،و در برخی موارد گفته است اینگونه امور توجیه مادی داشتهاند،لیکن از حوزهء فهم و قدرت درک عربهای قدیم به دور بوده است؛برای مثال،مسئله معراج پیامبر را چنین توجیه میکند که چنین چیزی فقط در رؤیا صورت گرفته است،و یا«جن»در نظر او به افرادی بدوی و غیر متمدن تفسیر شده که در جنگلها میزیستند.
این تحولات شامل مسائل اشراب سیاسی و حکومتی در تفاسیر،توجه به نیازهای اجتماعی،توجه به علوم تجربی،توجه به مکاتب غیر دینی و نقد آن،توجه به تفسیر موضوعی و ابعا مختلف آن،و توجه به روش تفسیر قرآن به قرآن است همانند:تفسیر المیزان از علامه طباطبایی،تفسیر نمونه از مکارم شیرازی،تفسیر الفرقان از صادقی تهرانی،تفسیر نوین از محمد تقی شریعتی، تقریب القرآن الی الاذهان از سید محمد حسینی شیرازی،تفسیر روشن از حسن مصطفوی،تفسیر کوثر از یعقوب جعفری،من هدی القرآن از سید محمد تقی مدرسی،تسنیم از عبد الله جوادی آملی،تفسیر راهنما از هاشمی رفسنجانی و احسن الحدیث از علی اکبر قرشی،تفسیر کاشف از سید محمد باقر حجتی و بیآزار شیرازی،تفسیر القرآن الکریم از سید مصطفی خمینی،تفسیر نور از محسن قرائتی،تفسیر الاثری الجامع از محمد هادی معرفت،تفسیر قرآن مهر از محمد علی رضایی اصفهانی و...
این دو مساله در تفاسیر جدید به طور کامل مشهود است و از زمان نهضتهای اسلامی این دو ویژگی جلوه بسیاری دارد رویکرد علمی چه به نحو افراطی در تفاسیری مانند الجواهر فی تفسیر القرآن از طنطاوی و تفسیر القرآن هو الهدی و الفرقان از سر سید احمد خان هندی و چه به صورت اعتدال و میانه مانند تفسیر المیزان از علامه طباطبایی و نیز رویکرد اجتماعی و سیاسی مانند تفسیر المنار از محمد عبده و الکاشف از محمد جواد مغنیه مشاهده میشود."