Abstract:
یکی از ویژگیهای نثر معاصر فارسی وجود برخی از فعلها است که در ساختمان اصلی جمله نقشی ندارند و اگر آن را حذف کنیم خللی در معنی جمله رخ نمیدهد و درعینحال این افعال اوضاع و احوال فضای نوشته را روشنتر و سبک سخن را به گفتار مردم نزدیکتر میسازد.در آثار نویسندگانی همچون صادق هدایت،غلامحسین ساعدی،محمد علی جمالزاده،جلال آل احمد و علی اکبر دهخدا از این افعال بیشتر میتوان یافت. و میتوان گفت این نویسندگان افعالی را چاشنی برخی جمله کردهاند تا رنگ و بوی سخن گفتن مردم را در نوشتهء خود پدید آورند.
Machine summary:
مقدمه: یکی از ویژگیهای نثر معاصر فارسی وجود برخی از فعلها است که در ساختمان اصلی جمله نقشی ندارند و اگر آن را حذف کنیم خللی در معنی جمله رخ نمیدهد و درعینحال این افعال اوضاع و احوال فضای نوشته را روشنتر و سبک سخن را به گفتار مردم نزدیکتر میسازد.
در این شاهد نیز اگر فعل زمینهساز حذف شود در حاصل معنی ابهامی پیش نمیآید.
(جلال آل احمد-تاتنشینهای بلوک زهرا،ص 421) معنی موردنظر"رفت به قلعه"است و"راه افتادن"مقدمه و زمینهساز رفتن به قلعه.
(جلال ال احمد-تاتنشینهای بلوک زهرا،ص 201) در این عبارت دو فعل زمینهساز وجود دارد:یکی"پاشو"به معنی برخیز، زمینهساز فعل"رفتن"[نزد عیال]و دیگری"بردار"به معنی همراه شو[با عیال] برای"رفتن"[به حمام].
(جلال آل احمد،گزیده داستانهای کوتاه[آفتاب لب بام]،ص 202) در این شاهد نیز"پاشو"به معنی برخیز و زمینهساز"آوردن چراغ"است.
«و این لله معلّق زن بود بلند شد و بنا کرد به معلّق زدن» (جلال آل احمد،تاتنشینهای بلوک زهرا،ص 601) «بلند شدن»فعل اضافی و زمینهساز برای فعل"معّق زدن"است و قابل حذف ازجمله.
» (محمد علی جمالزاده،یکی بود یکی نبود[دوستی خالهخرسه]ص 46) در این شاهد اتفاقی بودن حرکت گاری و یاری کردن بخت در جور شدن اسباب سفر با عبارت«بختم زد»بیان شده است.
» (محمد علی جمالزاده،یکی بود و یکی نبود[درددل ملا قربانعلی]ص 78 س 5) (1)و(2)-شاهد از گروه اول و زمینهساز فعل دیگر نیز میتواند باشد.
دیگر از این نوع افعال که وابسته معنی فعل دوماند از مصدر"انداختن"گرفته میشود مانند:«از دست چپ همین خیابان بینداز و برو».