Abstract:
کوروش بزرگ بعد از پیروزی بر آستیاگ در پادگان مادی پایزگدا(پاسارگاد)و به افتخار این موفقیت بزرگ،دستور به بنیان مجموعهی کاخهای باشکوهی داد،که تا آن زمان در ایران نظیر نداشت.بناهای باشکوه پاسارگاد از شمال به جنوب به 5 گروه تقسیم میشوند:1-تل تخت 2-مجموعه کاخها 3-بنای زندان 4- آرامگاه کوروش 5-محوطه مقدس.یکی از این بناها،ساختمان معروف به زندان است،که داریوش دستور ساخت همانند آن را در مقابل آرامگاهش در نقش رستم داد.بهرحال کاخهای باشکوهی که بنا بدستور کوروش بزرگ در پاسارگاد،نخستین کانون امپراتوری هخامنشی شکل گرفت،در شوش شکوفا شد و در تخت جمشید به درجهی کمال رسید.
Machine summary:
"برای نخستین بار کاربرد آنها در معماری پاسارگاد مشاهده میشود که چنین شیوهای در معماری گوردختر نیز قابل ملاحظه است بنابراین با توجه به مسائل فنی،در معماری آرامگاه گوردختر که در بالا به آنها اشاره گردید،میتوان ساختمان این بنا را بعد از 005 پیش از میلاد مطرح کرد ولی چون هیچ گونه کتیبه ای در رابطه با تعلق آن،به کسی به دست نیامده است بنابراین بدون اشاره به تاریخ ساختمان آن و تشابه بیحد آن به آرامگاه کوروش در پاسارگاد میتوان آرامگاه بسپر را به یکی از پادشاهان و یا درباریان هخامنشی نسبت داد که بهطور یقین در زمان برپایی آن،معمار با الگو قرار دادن آرامگاه باشکوه کوروش،موفق به ایجاد چنین بنایی گردیده است.
باوجوداینکه برخی از دانشمندان باستانشناس پوشش شیروانی شکل آرامگاه کوروش را با پوشش خرپشتهای معبد موساسیر اورارتویی مقایسه کرده و تاثیر معماری اورارتویی را بر آرامگاه کوروش مطرح کردهاند ولی در این رابطه یک نظر قطعی را نمیتوان عنوان کرد زیرا در زمان لشکرکشی کوروش بزرگ به آسیای صغیر براساس سالنامههای آشوری،معبد موساسیر مدتها پیش توسط آشوریها به یغما رفته و بر اثر آتش سوزی کاملا تخریب و با خاک یکسان شده بود و سایر معابد اورارتویی نیز به احتمال زیاد پوشش مسطح داشتهاند بنابراین در این رابطه نمیتوان تاثیر معماری اورارتویی را به ویژه از لحاظ پوشش،پیرامون آرامگاههای پاسارگاد گوردختر پذیرفت از طرفی شناخت ما در رابطه با معبد موساسیر اورارتویی فقط بر اساس نقوش برجستهی آشوری است و جالب توجه اینکه تاکنون باستان شناسان موفق به کشف محل موساسیر اورارتویی نشدهاند هرچند که محل اصلی معبد فوق در مشال غربی ایران که در قلمرو اورارتوها بود و بخش شرقی آسیای صغیر مطرح شده است."