Abstract:
عاشورا و حادثه جانسوز کربلا، همه طبقات عرفی و علمی جامعه را به تامل و تحقیقدر خود فرامیخواند. این واقعه مهم تاریخی، همچنان که منشا بسیاری از رویدادهایاجتماعی بوده است، مبدا تحقیقات علمی و تاملات دینی نیز هست. بدین رو با همهگروههای اجتماعی و علمی جامعه شیعی، ارتباط نزدیک پیدا میکند. حراست از اینرکن تشیع، نیاز به هوشمندی و تلاشهای خالصانهای دارد که بیش از همه متوجهمحققان، دانشمندان و ذاکران حسینی(ع) است. نوشتار حاضر، میکوشد آنچهشایسته و بایسته پاسداری از فرهنگ عاشورا است، به اختصار بازگوید. بدین رو پساز اشاراتی کوتاه به ماهیت و جایگاه عاشورا در فرهنگ اسلامی، چهار مسئله رابرمیرسد: نخست مهمترین آموزههای کربلا را خاطرنشان میکند که عبارتاند از:حماسه و عقلانیت دینی. بخش دوم مقاله، نگاهی آسیبشناسی به عاشورا دارد و دربخش «مردم و عاشورا» وجهه مردمی بودن عاشورا و مقتضات آن را میکاود.«پرسشها» عنوان آخرین قسمت مقاله است که در آن به یکی از رایجترین وتاریخیترین شبهات میپردازد. در این بررسی، معلوم میگردد که عزاداری برایسیدالشهداء(ع) از سنتهای تاریخی و دینی مسلمانان است و پشتوانههای شرعی وروایی آن نیز اندک نیست. در همه بخشهای مقاله، کوشش شده است، رسالتگویندگان، نویسندگان، محققان، ذاکران و همه آنان که به نحوی در خدمتگذاری بهفرهنگ عاشورا اهتمام دارند، خاطرنشان شود.
Machine summary:
سؤالی که این نوشتار در مقام پاسخگویی به آن است، این پرسش تاریخی و دینی است که چگونه میتوان بر ابعاد تأثیرگذاری و نقشآفرینی نهضت حسینی در جوامع دینی افزود و در این میان، رسالت شرعی و صنفی آنان که خود را خادمان حسین(ع) میدانند، چیست؟ عاشورا با همه هیمنه و شکوهی که دارد، هماره در معرض آفات و آسیبهای خواسته و ناخواسته است.
بنابراین عظمت امام حسین(ع) را نباید تنها در این حقیقت که در پیکاری نابرابر به شهادت رسید، منحصر کرد؛ بلکه بخش مهمی از ارزش و عظمت نهضت حسینی(ع) در تجلی انسان گرایی و عقلانیت در رفتار و گفتار آن بزرگ مرد تاریخ اسلام در همه آنات و لحظات زندگی و شهادت است.
به واقع دانشمندان دینی و ذاکران حسینی باید بکوشند تا نشان دهند آنچه در روز عاشورا در کربلا رخ داد، حادثهای بود که اگر هر پیامبر یا امام دیگری نیز در آن شرایط واقع میشد، همان میکرد که حسین(ع) و یارانش کردند.
باید چنان تصویر و نمایی از عاشورا ارائه داد که گویی هماره احتمال وقوع دوباره آن ممکن است؛ زیرا همیشه این امکان وجود دارد که شرایطی مشابه آنچه امام(ع) در آن قرار گرفت، بر ما نیز تحمیل شود.
"/> سخن آخر در این باره آن است که ماجرای گریه و عزاداری شیعه برای امام حسین(ع)، علاوه بر آنکه ثبوتا، حق و مطابق با سمت و سوی اسلام است، اثباتا نیز فواید بسیاری را نصیب دین و دینداری کرده است.