زبان فارسی را خوب بشناسیم و خوب بشناسانیم Introduction and review

8حال نه تنها عنوان گذرا را به فعل اسنادیداده‌اند بلکه نقش مسند را غیر از این نوع جمله‌ها به هر کلمۀ دیگریکه نمی‌توانند برای آن نقشی پیدا کنند می‌دهند. همچنین فعل«خرید»که در کتاب راهنمایی فقط مفعولمی‌خواهد:پرویز کتابی خرید12،در دبیرستان هم مفعول می‌خواهدهم متمم:کتاب را از کتابفروشی خریدی؟13 آیا بهتر نیست بحث گذرا و نا گذر را به همان داشتن مفعول یانداشتن آن ختم کنند و بقیه را به این صورت مطرح نمایند که فعلهابه مناسبت جمله یا داشتن خصوصیتی،گاهی نیاز به جزء دیگریدارند که آن متمم یا مسند است. برایمثال جمله‌هایی که به دلیل داشتن فعلهایی خاص(که معنای اولیهخود را به مناسبت جمله از دست داده‌اند و به قول مرحوم دکترخیامپور فعلهای ناقص معنایی هستند)14هم به مفعول محتاج‌اند همبه جزء دیگری که تا چند سال قبل آن را تمیز می‌نامیدند و اکنون آنرا مسند می‌گویند: (به تصویر صفحه مراجعه شود)لسان الغیب که به حکم دستور سنتی تمیز است اینجا مسندمی‌شود. البته به نظر نگارنده تمیز هم اسم درستی نیست(یادآورمی‌شود دکتر خیامپور این نقش را متمم فعل ناقص نامیده‌اند)16،زیراتمیز بنا به تعریفی که در دستور زبان عربی دارد کلمه‌ای است کهبرای تکمیل بیشتر رفع ابهام از معنی جمله می‌آید نه برای رفعنقص و جبران کمبود. این نقش را درجمله‌های روزمره هم به کار می‌بریم مثلا: (به تصویر صفحه مراجعه شود)سوغات تمیز است چون هم می‌شود حذفش کرد هم می‌توانگفت(به عنوان سوغات).