Abstract:
نمایش قلندرخونه با اجرای هیجانانگیزش در جشن هنر شیراز نهم-سال 54-همه نگاههای پیشروان تئاتر دنیا را به جنوبیترین نقطه ایران،شهر بوشهر-که دیرزمانی از یادها رخت بربسته بود-و آیینهایش جلب کرد.به راستی جشن هنر را شیراز تلاقیگاه فرهنگ شرق و غرب،و آغازگاه حرکت پیشروانی چون:آربی آوانسیان،عباس نعلبندیان،بیژن مفید،اسماعیل خلج و آیین مدارانی چون ایرج صغیری در تئاتر ایران گردید.حضور صغیری و نمایش قلندرخونه در جشن هنر نهم-سال 1354 شمسی-ظهور یک کارگردان و اثری ماندگار را برای تئاتر ایران نوید داد.قلندرخونه با اجرای میخکوبکننده خود در جمع پیشروان تئاتر دنیا غوغایی به راه انداخت.باری،صغیری با نخستین حرکت جدی خود در حوزه نمایشهای آیینی در مرکز توجه قرار گرفته بود.اما شعلهای که از دریای گرم جنوب برخاسته بود،در اندک زمانی به خاموشی گرایید و بر زمین نشست.در این پژوهش تلاش گردیده با نگاهی کالبدشکافانه، برجستگیهای این اثر-نمایش قلندرخونه-را در میان دیگر آثار صغیری برشمریم.کوتاه نوشته پیشرو سعی داشته با گفتگو،مشاهده فیلمهای به جا مانده و بررسی جراید،تصویری روشن از این اثر و رویکرد خالق آن ارائه دهد.نخست نگاهی به زوایای گوناگون جغرافیا،تاریخ و فرهنگ بوشهر خواهیم انداخت.
Machine summary:
"''(کندوکاری در یک اثر نمایشی و آیینی <<قلندرخونه>>)‘‘ نوشته و کاری از ایرج صغیری اجرا در نهمین جشن هنر شیراز(1354 ش) حمید رضا ریشهری کارگردان و پژوهشگر تئاترچکیده نمایش قلندرخونه با اجرای هیجانانگیزش در جشن هنر شیراز نهم-سال 54-همه نگاههای پیشروان تئاتر دنیا را به جنوبیترین نقطه ایران،شهر بوشهر-که دیرزمانی از یادها رخت بربسته بود-و آیینهایش جلب کرد.
اما در بعضی از اجراها به ویژه اجرای سالن اصلی تئاتر شهر به علت بلندی صحنه اجرا این تلاش محقق نشد و یا تمهیدی برای رفع آن در نظر گرفته نشد!32 صحنه به مینی مالیستیترین شکل خود خالی از هرگونه اضافاتی است.
»48 آیا کارگردان میتواند همیشه با یک شیوه اجرا به سراغ متون و موضوعات برود؟یا این موضوعات و متون هستند که شیوه اجرایی-حتی آیینی-مناسب را به ما پیشنهاد میدهند؟ آخرین نمایش صغیری سرباز بود که پس از بیست و پنج سال به روی صحنه رفت که نه تنها نتوانست توفیق قلندرخونه را تکرار کند،بلکه منتقدان،صغیری را کارگردانی تمام شده قلمداد کردند!-خلاصه نمایش سرباز در قهوهخانهای نزدیک کوه،یک تبعیدی دچار توهم شده است.
پس از این بود که شگفتیساز جشن هنر شیراز در مظان اتهامات گوناگون قرار گرفت!محمد رضا خاکی از دیدگاهی دیگر به این تغییر رویکرد نگاه کرده و از یک طرح توطئهآمیز در پیش از انقلاب خبر میدهد: «باید بگویم ایرج صغیری جوان مستعدی بود که توانتس با اولین گام بسیار موفق جلوه کند."