Abstract:
یکی از نکاتی که از منظومه خسرو و شیرین نظامی استنباط میشود ارتباط شعر
با موسیقی و رواج سنت شاعری در دوران پیش از اسلام به ویژه در دوره ساسانیان
است.وجود شاعرانی بزرگ چون فردوسی، رودکی و فرخی در قرون اولیه هجری نشان میدهد که
کلام آهنگین از دیرباز در ایران رایج بوده است.نفوذ کلام باربد بر خسرو پرویز از
طریق همآمیزی موسیقی و شعر را میتوان با مقام رودکی نزد ساسانیان سنجید.مضامین
اشعار نظامی گواه بر این حقیقت است که باربد و نکیسا نمایندگان یک سنت هنری و ادبی
بودهاند و در دوره ساسانی شعر با موسیقی همراهی داشته است.اوضاع اجتماعی و
اعتقادات متفاوت ایرانیان در دوران پیش از اسلام و پس از آن سبب شد در ایران پیش از
اسلام زمینه تفوق موسیقی بر شعر فراهم آید و نوازندگان شاعر به عنوان نامآوران
موسیقی شهرت یابند در حالی که پس از اسلام شعر بر موسیقی برتری یافت و از این روست
که فرخی و رودکی بیشتر به عنوان شاعر شناخته شدهاند تا موسیقیدان.یکی از هزاران نکتهای که میتوان از داستان خسرو و شیرین نظامی استنباط کرد،
ارتباط موسیقی و شعر و شناختن سنت شاعری در دوران پیش از اسلام به ویژه در دوره
ساسانیان است.
Machine summary:
"چکیده:یکی از نکاتی که از منظومه خسرو و شیرین نظامی استنباط میشود ارتباط شعر با موسیقی و رواج سنت شاعری در دوران پیش از اسلام به ویژه در دوره ساسانیان است.
یکی از هزاران نکتهای که میتوان از داستان خسرو و شیرین نظامی استنباط کرد، ارتباط موسیقی و شعر و شناختن سنت شاعری در دوران پیش از اسلام به ویژه در دوره ساسانیان است.
ولی چگونه است که با همه رواج و رونق بازار شعر و علیرغم بازماندن نام حکیمان و موسیقیدانان و دیگر هنرمندان اعصار پیش از اسلام، نام شاعری از آن دوران به به تصریح در هیچ منبعی ذکر نشده است؟ در بخشی از منظومه خسرو و شیرین نظامی اشارات پراکندهای است که برخی از متون دیگر این گواهیها را تأیید میکنند و شاید بتوان گفت که مجموعه آن شواهد گوشهای از این ابهام را برای ما روشن میکند.
در مورد کاربرد مشترک شعر و موسیقی صاحب المعجم در توضیح بحر مشاکل که از بحور مختصه زبان فارسی است چنین مینویسد:کافه اهل عراق را از عالم و عامی و شریف و وضیع بانشاء و انشاد ادبیات فهلوی مشعوف دیدم و باصغاء و استماع ملحونات آن مولع یافتم بلکه هیچ لحن لطیف و تألیف شریف اعطاف ایشان را چنان در نمیجنباند و چنان در اهتزاز نمیآورد که: لحن اورامان و بیت پهلوی زخمه رود و سماع خسروی مؤید این نظریه بیان صاحب تاریخ سیستان است که میگوید:«تا پارسیان بودند سخن پیش ایشان به رود باز گفتندی به طریق خسروانی».
ولی آنچه موجب شناخته شدن و اشتهار این هنرمندان در دوران پیش یا پس از اسلام با یکی از جنبههای هنریشان(موسیقی یا شعر)شده است، اوضاع اجتماعی و اعتقادات متفاوت ایرانیان در هر یک از دو دوره بوده است."