Abstract:
نویسنده در این مقاله انواع و شیوههای مکاتبات قدیم را با شواهدی،عمدتا از تاریخ بیهقی و شاهنامه،بیان و بررسی کرده است.
Machine summary:
"میان سلطان محمود غزنوی و خلیفهی بغداد و یا میان غزنویان و خواجگان به رشتهی تحریر داده یاد شده است؛نامههایی که گاه آنها قاصدان مسرع و«دیو سواران» سپردند تا پیامهای مهم در اسرع وقت ؟؟؟شود و گاهی نیز،برای این که ؟؟؟مهم و محرمانه به دست نامحرمان ؟؟؟آنها را به شیوههای مختلف پنهانی ؟؟؟مینمودند.
پیچیدهام چون زلف او مکتوب خود را مو به مو شاید که از حال دلم مویی خبردارش کند (نجیب کاشانی،ص 277)سپهدار بگشاد از نامه بند فرود آمد از تیغ کوه بلند (فردوسی،ج 1،ص 179) 20-در تاریخ بیهقی میخوانیم امیر در حالیکه بر تخت نشسته بود نامه را به طرف دیگران میانداخت.
کس چه داند تا چه آمد بر سر مکتوب من این قدر دانم که کاغذ پارهها بسیار بود (نجیب،ص 285) نامه خواندن میدهد هرچند از التفات پاره کردن نامهی ما را جواب دیگر است (صائب،ج 2،ص 500) 28-گاهی پیغام زبانی میداند و قاصدان پیغام زبانی را تغییر میدادند و قاصد بیرحم اگر از خود نسازد حرف را میبرد چون بوسه دل شیرینی پیغامها (صائب،ج 1،ص 156) 29-نامههای عاشقانه و نیز نامههای کوچک به اندازهی دو انگشت را،که حاوی پیام فتح و پیروزی بود،به بال کبوتران نامه برمیبستند.
بفرمود یکسر به فرمانبران زدن دست آن خرد بر زعفران نهادند بر پشت این نامه بر که پیش سیاووش خود کامه بر (فردوسی،ج 3،ص 118) 31-گاهی نامهها را به اسکدار میسپردند تا ارسال کند.
بر عهد بر مهر زر ؟؟؟زرین و زرین کمر (فردوسی،ج 5،ص 405)بر عهد بر مهر زر کیخسرو دادگر (همان،ج 5،ص 403)راههای پنهان کردن نامه 3-گاهی به شیوههای مختلفنامه را شاعرانه میفرستادند: 1-38 نامههای مهم و محرمانه را در موم میگذاشتند و در میان نمد زین اسب پنهان میکردند."