Abstract:
در سدههای میانه،ایرانیان در فرهنگ خود به صورت نمادین اصول استفاده از رنگها در بازنمایی شخصیتهای انسانی را مانند سایر اقوام در دنیا به کار میبردند،که زمانهای طولانی این نتایج در زمینههای مختلف،از جمله متون ایرانی،کاربرد داشت. در بررسی تطبیقی روانشناسی رنگ و منظومه هفتپیکر نظامی، که نمونهء شاخص استفاده از کاربرد بومی رنگ در ایران است، این نتیجه به دست آمد که پنج رنگ از هفت رنگ استفاده شده در داستانهای هفتپیکر به جهت مفهوم کاربردی و نمادین،با مفهوم همان رنگها در منظومه هفتپیکر منطبق است،که این نشان از علمی دارد که در ایران سدههای میانه وجود داشته و اکنون با علم روانشناسی رنگ در دنیای امروزی برابری میکند.
Machine summary:
در بررسی تطبیقی روانشناسی رنگ و منظومه هفتپیکر نظامی، که نمونهء شاخص استفاده از کاربرد بومی رنگ در ایران است، این نتیجه به دست آمد که پنج رنگ از هفت رنگ استفاده شده در داستانهای هفتپیکر به جهت مفهوم کاربردی و نمادین،با مفهوم همان رنگها در منظومه هفتپیکر منطبق است،که این نشان از علمی دارد که در ایران سدههای میانه وجود داشته و اکنون با علم روانشناسی رنگ در دنیای امروزی برابری میکند.
با توجه به اینکه در فرهنگی مشخص،یک رنگ میتواند مفهومی خاص به خود بگیرد و اگر همان رنگ را در فرهنگ دیگری قرار دهیم،ممکن است مفهومی کاملا متضاد با مفهوم اوّل خود پیدا کند (Gage,1995:70-79) ، من نیز در ابتدا فرضیه خود را بر این اصل قرار دادم که هفت رنگ استفاده شده در منظومه هفتپیکر نظامی(قرن 6 هـ.
در هر روز از هفته به یکی از گنبدها میرود و هریک از دختران داستانی حکایت میکنند،که نظامی جمعا هفت داستان از قول آنان روایت میکند که به شرح زیر است: شنبه:افسانه گفتن شهبانوی هند در گنبد سیاه.
معرفی نماد شخصیتهای منفی در هر گنبد از منظومهء هفتپیکر داستانهایی که دختران در هفت روز برای بهرام حکایت میکنند،در حقیقت هفت سال طول میکشد(بری،1385:60-61)و این هفت سال سیر و سلوک بهرام است که«برای به فرمان درآوردن دو جهان درون و بیرون»(یاوری،1374:76)و رسیدن به کمال،که همان آگاهی و هوشیاری است،6سپری میشود و اگر هرکدام از گنبدها را نمادی از شخصیتهای درونی بهرام که گاهی دچار خطا میشوند7در نظر بگیریم،میتوان گفت در هفتپیکر داستان هر گنبد نمادی از«یک انسان با کشمکشهای درونی او با خودش است»(زیرک،1381:37) که از شنبه تا جمعه و از سیاه تا سفید معرفی میشود.