Abstract:
علم،چیستی آن،چگونگی رشد،تحول،پیشرفت و حتی پیش بینی آینده آن،از مباحثی هستند که قرنها اندیشمندان درباره آنها به ارائه نظریه پرداختهاند.در این مقالهء مروری،سعی بر آن است تا گروههای فکری، و دیدگاهها و نظریههای آنان معرفی شود.در ضمن به رویکرد دانش اطلاع رسانی به مطالعه تحولات علمی و اینکه این نوع مطالعات چه کاربردهایی در این حوزه دارد اشاره خواهد شد.در این بخش به طور اخص به تشریح مدل فکری گافمن تحت عنوان«واگیری فکری»پرداخته میشود.از نظر گافمن اصول حاکم بر انتشار بیماریهای مسری در مورد انتشار اطلاعات و اشاعه علم نیز صادق است و فرایند ارتباطات علمی را میتوان به شکل فرایند واگیری مطرح کرد.به همین دلیل،به مقایسه مدل فکری گافمن و اندیشههای مطرح شده توسط سایر اندیشمندان حوزه فلسفه علم پرداخته خواهد شد.
Machine summary:
"بنابر این،به اعتقاد کوهن(بر خلاف آنچه معمولا به ما گفته میشود)پیروزی نظریههای علمی جدید از طریق امتحانهای سخت و آزمایشهای دقیق و استدلال حاصل نمیشود،بلکه به نظر میآید که عوامل تعیین کننده از این قبیل باشند:اعتقاد یافتن به چیزی نو و ترجیح دادن آن،همچنین تلقین و تبلیغ و نیز تجربهء ایمان آوری و تجربهء نگریستن از دیدگاهی نو و عاقبت مرگ که سرانجام هر موجود زندهای است(اشتگ مولر،5731،ص 851).
کوهن معتقد است این نظریه ناشی از تصورات خوش خیالانه انسان است و از طرفی از این تصور غلط منتج شده است که علوم طبیعی سیری کاملا روشن و معین دارند که از پیش تعیین شده است؛ولی از نظر کوهن میتوان از این نظریه نتیجه گرفت که علم در کلیهء جزئیاتش به اندازهای نشان خصوصیات بارز انسانی را دارد که به جرأت باید گفت که اساسا تکوین دانش را تنها به عنوان جزیی از تکامل انسان میتوان درک کرد(اشتگ مولر،5731،ص 561-661).
گافمن معتقد بود که این مدل فکری مدلی فراگیر است و از آن میتوان برای مطالعهء تمامی حوزههای علمی و حتی پیش بینی وضعیت آنها(با توجه به شرایط فعلی) استفاده کرد.
نتیجه گیری چگونگی تحول و پیشرفت علمی و پیش بینی آیندهء حوزههای علمی از مباحثی هستند که همواره فلاسفهء علم به آنها توجه داشته و بر اساس دیدگاههای خود نظراتی را در این باره مطرح کردهاند.
به نظر میرسد گافمن پیش از ارائهء مدل فکری خود دربارهء تحولات علمی به اندیشههای فلاسفهء علم نیز نظر داشته و پرتوهایی از اندیشههای این فیلسوفان بر نظریهء او افکنده شده است."