عالم خیال به روایت شیخ اشراق Journal Article

"قطب الدین شیرازی شارح حکمة الاشراق در حاشیة این کتاب با اشاره‌ به ادلهء شیخ اشراق وجود صورت‌های خیال را به دلیل تصور شدن‌شان‌ اثبات می‌کند؛و از آن‌جا که این صورت‌ها نه در عالم عقول‌اند و نه در عالم حس؛پس به ناچار باید در جایی دیگر باشند که او آن‌جا را عالم‌ مثال می‌خواند؛و می‌افزاید: پس فهم کن که در آن سری عظیم و گفتاری تناور است؛و این‌که برای‌ همهء اشیایی که در عالم علوی است نظایری و همانندهایی در عالم‌ سفلی است؛و چیزها به همانندها و نظایر شناخته می‌شود. 63 او هم‌چنین در شرح عالم اشباح مجرده،که به اعتقاد شیخ اشراق،در آن اجساد و اشباح ربانی برانگیخته می‌شود و همهء مواعید پیامبران در آن‌ است،می‌گوید: این همان است که پیشینیان به آن اشاره کرده‌اند؛که در عالم وجود، عالم مقداری و دارای اندازه‌ای است که غیر عالم حس است و عجایب‌ آن پایانی نمی‌پذیرد و شهرهای آن به حساب نمی‌آید و از جملهء آن‌ شهرها،جابلقا و جابرصا هستند که دو شهر بسیار بزرگ‌اند و هرکدام‌ از آن‌ها هزار در دارد و مردمان آن را نمی‌توان احصاء کرد؛و ایشان‌ نمی‌دانند که خداوند متعال آدم و فرزندانش را آفریده است؛و در دوام‌ حرکت،افلاک مثالی آن و پذیرش عنصریات و مرکبات آن و آثار حرکت افلاک و اشراقات عوالم عقلی برابر و به محاذات عالم حسی‌ است؛و از آن،صورت‌های متنوع و مختلف و بی‌پایانی به دست می‌آید (43)."