Abstract:
بستر تاریخنگاری عصر ایلخانان: با آثار سترگ,و قابل درنگ علاوه بر
ترسیم جنبههای گوناگون زمانهدارای عناصری هویتبخش است که در
قومی بیگانه و در وضعیتی دیالکتیک با ایزان 3 ایانی- قابل تعمق ات
بدینسان با نگاهی ژرفکاوانه و دقیق» هویتبخشی منابع مذکور شایسته
بررسی است.
این عنصر تاریخنگاری در آثار مورخانی چون "خواجه رشیدالدین فضلالله
همدانی (جامع النواریخ) و جوینی (جهانگشای جوینی) برجسته و بارز
دوره» به اثر عبداللهینعمرینمحمد مشهور به بیضاوی» نویسنده نظام
التواریخ» توجهی نشده و این اثر به جهت کوتاه بودن» اغلب مورد بیاعتنایی
و حتی بیمهری پژوهندگان قرار گرفته است. بدینسان در مقاله حاضرء با
در نظر گرفتن مشخصههای تاریخنگاری این عصرء با نگاهی نوپردازانه به
متن نظام النواریخ, این آثر به بررسی و مداقه گذاشته خواهد شد
Machine summary:
"loV تاریخنگاری عصر ایلخانانمطالعه موردی نظام التواریخ قاضی بیضاوی دکتر عبد الرسول خیراندیش* آمنه ابراهیمی** چکیده {IBبستر تاریخنگاری عصر ایلخانان،با آثار سترگ و قابل درنگ،علاوه برترسیم جنبههای گوناگون زمانه دارای عناصر هویتبخش است که دردوره سخت و دهشتناک حمله مغولان و حاکمیت آنها برایران-به عنوانقومی بیگانه و در وضعیتی دیالکتیک با ایران و ایرانی-قابل تعمق است.
3اما میرهاشم محدث،در مقدمه چاپ اخیر نظام التواریخ از آن رویکه این کتاب مورد ارجاع تاریخنگاران اعصار پسین بیضاوی چون خواندمیر،میرخواند،حمد الله مستوفی و حتی میرزا حسین فسایی نویسنده فارسنامه ناصری قرار گرفت است،آن را اثری مهم و درخور توجه میداند.
اساس اندیشه و فهم تاریخنگاری بیضاوی که دایره شمولتاریخ را در صفحه اندیشگی او تعیین و مشخص میکند،براهمیت هویت ایرانزمینساتوار شده است،از اینرو،او بخشی را به تاریخ باستانی ایران اختصاص داده وبنیانگذاری جشن نوروز(جشنی که به جهت هدیه دادن و گرفتن مورد توجه تمامیحاکمان بیگانه در ایران بوده است)3را در زمان جمشید پادشاه پیشدادی ذکر میکند.
بیضاوی به عنوان مورخی که زاده بیضای فارس-تختگاه دیرینه ایران-است و دربرابر هجوم قوم بیگانه مغولان قرار گرفته،میخواهد تعلق خاطر فزاینده خود را که در اینفضا تحریک شده،به طرزی بارز نشان دهد و این مهم در شرح تاریخ سلغریان در فارسجلوهگر میشود.
قاضی بیضاوی درباره علل شرح تاریخ سلغریانمینویسد: سلغریان اگر در فسحت مملکت برابر دیگران نبودهاند اما سبب آنکه فارس داشتهاندو آن جا دار الملک ایران است و نیز در تششیید معاقد خیرات و تنفذ مبرات از همگنانممتاز بودهاند و اتابک سعد ابو بکر بن سعد،قطب این مردمان بوده برسر آمدههمگنانست و ملوک جهان برتفوق و تقدم و بزرگواری او اتفاق کردهاند و نیزحقوق و تربیت و رعایت ایشان اباعن جد ثابت و لازم گشته،نخواستم که این کتاباز ذکر ایشان معطل و خالی باشد."