Abstract:
اقوال و نظرات مختلفی دربارۀ نام و نسب مادر حضرت مهدی( ذکر شده است. عالمانی چون کلینی، مسعودی، نعمانی، شیخ صدوق، شیخ مفید، شیخ طوسی، ابنخلکان، شهید اول و... دربارۀ نام و نسب مادر آن حضرت نظراتی برشمردهاند. کلینی او را کنیزی سیاه از استانهای شمالی سوران به نام (نوبه)، نعمانی، مسعودی، شیخ مفید و ابن خلکان مادر آن حضرت را کنیزی تربیت یافته در خانۀ حکیمه خاتون، شهید اول نام مادر آن حضرت را صقیل و شیخ صدوق، طوسی، طبری و اکثر محققان پس از شیخ طوسی مادر آن حضرت را نرگس دختر پادشاه روم معرفی کردهاند. با وجود اینکه اکثر محققان کوشیدهاند حدیث شیخ صدوق را اثبات کنند، به این حدیث نیز اشکالاتی کردهاند که این مقاله آنها را بررسی میکند
There are different opinions and ideas mentioned about the name and parentage of Imam Mahdi (PBUH): who his mother was? Some great scholars or religious authorities such as Kulayni، Mas’udi، Nu’mani، Shaykh Saduq، Shaykh Mufid، Shaykh Tusi، Ibn Khallakan، the First Martyr، etc، have all given their ideas about the Imam’s mother. Kulayni said she was a black slave from one of the north provinces of Suran with the name Nuba. Nu’mani، Mas’udi،Shaykh Mufid and Ibn Khallakan believed the Imam’s mother was an educated bondmaid who lived in the housre of Hakima Khatoon. The First Martyr had named her ‘Saqil’ and، finally، Shaykh Saduq، Tusi Tabari with the most religious scholars after Shaykh Tusi introduced the Imam’s mother as “Narges”، the daughter of the emperor of Rome. Although those scholars tried hard to justify what Shaykh Saduq had narrated، there were still some oppositions to his hadith.
Now، in this article، we have investigated about some facts on all discussions and the way those traditions were narrated.
Machine summary:
". مرحوم کلینی در مورد نام و نسب مادر حضرت مهدی( هیچ نظری از خود ندارد و این امر را هم به طور مستقل، در کنار احادیثی در اثبات امامان دوازدهگانه از زبان امام رضا( نقل میکند که با اخبار نقل شده در مورد آن بانو، کاملا تفاوت دارد و محدثان و مورخان، حتی شاگردان کلینی، خیلی به آن توجه نکردهاند.
5 بنابراین، قدیمیترین خبر در مورد ملیت مادر امام زمان( به سال 386 قمری برمیگردد که آن را شیخ صدوق در کتاب کمال الدین نقل میکند.
با توجه به مطالب نقل شده، نظر علما درباره هویت مادر امام زمان( را میتوان این گونه دستهبندی کرد: الف) بنابر نظر نعمانی، مسعودی، شیخ مفید و ابنخلکان، مادر آن حضرت کنیزی تربیت شده در خانه حکیمه بود.
5 در این دهه، جنگ معروفی بین مسلمانان و رومیان اتفاق نیفتاد، ولی گزارشهای تاریخی از درگیریهای همیشگی مرزی بین آنان حکایت دارد که به بعضی از آنها اشاره میشود: طبری درباره حوادث سال 241 قمری مینویسد: و فیها اغارت الروم علی عین زربة، فأسرت من کان بها من الزط مع نسائهم و ذراریهم و جوامیسهم و بقرهم...
2 با توجه به جنگهای رخ داده در آن عصر و اختلاف اخبار در مورد اسارت مادر حضرت مهدی(، چند احتمال در این جا وجود دارد: نخست اینکه بنابر نظر فازیلیف و دیگر تاریخنویسان، جنگهایی در سال 248 قمری بین مسلمانان و رومیان درگرفت و تعدادی از شاهزادهها اسیر شدند.
پژوهشگر معاصر، سید محمد صدر، میگوید: احتمال دارد نرجس در جنگی که در سال 249 قمری میان مسلمانان و رومیان رخ داده، اسیر شده و تا سال 254 قمری در دست ارباب خود بوده و در آن سال او را به فرستادة امام هادی( فروخته باشد."