Abstract:
بدون شک، یکی از راه های آشنایی با ملل و اقوام گوناگون و آگاهی از علم و اندیشه و فرهنگ آنها، ترجمه آثار ایشان می باشد. کتاب جامع الشواهد تالیف محمدباقر شریف از جمله کتب ادبی عصر قاجار است که در آن، مولف به ترجمه اشعار منتخب همت گماشته است. این مقاله به بررسی شیوه ترجمه این کتاب می پردازد. ابتدا ترجمه تحت اللفظی که شیوه کار مترجم است مورد بررسی قرار گرفته و سپس با ذکر نکاتی که مخل ترجمه به نظر می رسید، ترجمه پیشنهادی ارائه گردیده است.
No doubt، one way of getting acquainted with different nations and ethnic groups and knowing their sciences، thought patterns and cultures is to translate their works. Jāme’a al-Shawāhed، a literary work of Qajar period، by Mohammad Bāqer Sharif، is a translation of an anthology of poems. The present article investigates the translation method used in this book. First، literal translation which is the method used by the translator is being dealt with. Then، after discussing the deficiencies of this method، suggested translations are provided.
Machine summary:
"نکته: مترجم«تعاللت»فعل مخاطب را غایب معنا کرده است:«بر خود بسته است»در صورتی که این عبارت ترجمه فعل«تعاللت»میباشد و(تعاللت)معنای«بر خود بستهای»را دارد؛ کلمات«رسیدۀ»و«ظفر یافتۀ»به معنای رسیدهای،ظفر یافتهای،و مربوط به نوع نگارش زمان مولف است؛ عبارت«به تحقیق که»میتواند به شکل دیگری بیاید مثل«به درستی که»؛ تکرار کلمات مترادف«دردی»،«ناخوشی»،از زیبایی متن میکاهد.
نکته: «من»در جملۀ اول زائد است؛ حرف ربط«که»تکرار شده و عبارت را دشو؟ار کرده است؛ مترجم در این بیت با رعایت ترجمۀ تحت اللفظی در متن،ابهام به وجود آورده است؛ در صفت و موصوف،در زبان فارسی لازم نیست جمع و مفرد رعایت شود مثلا به جای «جماعت گناهکاران»که مترجم آن را به کار برده،بهتر است«جماعت گناهکار»گذاشته شود.
نکته: کلمه«عم»بدون ترجمه وارد زبان مقصد شده است؛ مترجم با ذکر کلمه«زانو»گویای تصویری از قرار گرفتن نیزه در ذهن خود ایجاد کرده و آن را ذکر کرده در صورتی که کلمۀ زانو در متن نیست؛ تکرار کلمۀ«خود»،عبارت را نازیبا کرده است؛ «به درستی که»برای ترجمۀ«ان»در زبان فارسی رایج نیست؛ ان در عربی که برای تأکید است،معادل آن در فارسی،عبارتهای بدون تأکید و یا قطعا و امثال آن است و معمولا برای«ان»لغت«همانا»استفاده میشود.
شاید منظور مترجم دانههای مروارید باشد که غلط تایپی است؛ (صفاء)در زبان فارسی به معنی شفافی یا صاف بودن است که به دلیل استعمال زیاد این کلمه به همان صورت آورده شده است؛ شب به سیاهی معروف است و ذکر کلمۀ«سیاه»در تشبیه زلف و حال پریشان،ضروری به نظر نمیرسد."