بختیاریها، مشروطیت، وحدت و تفرقه ایلی Journal Article

گنجینه اسناد تابستان 1385 - شماره 62 ISC (‎9 page(s) - From 168 to 176 )

Keywords: مشروطیت بختیاری ایل بختیاری ایلخانی محمد علی‌شاه سردار اسعد محتشم سالار سردار سردار محتشم و سالار اشرف جناح ایلخانی و حاجی ایلخانی حاجی ایلخانی سردار محتشم و سالار خان سردار اسعد سردار محتشم جناح حاجی ایلخانی سردار ظفر علیقلی خان سردار اسعد جناب سردار محتشم صمصام السلطنه خان سردار ظفر امیر مفخم صمصام السلطنه و سردار ظفر خان سردار امامقلی خان حاجی ایلخانی نجفقلی خان صمصام السلطنه ظفر از جناح ایلخانی ایلخانی و حاجی ایلخانی سردار ظفر از جناح سالار اشرف ایل

Abstract:

بختیاری به عنوان یکی از نیروهای قدرتمند عشایر در ایران در انقلاب مشروطه بویژه پس از استبداد صغیر نقش موثری ایفاد نمود. اما این ایل از دو سوگرفتار اختلافات ایل بود که این اختلافات بر سر مشروطیت نمود بیشتری پیدا کرد. بختیاریها از یک سو اختلافاتی با دو ایل همسایه یعنی قشقایی و عرب داشتند و از سوی دیگر در درون خود بر سر مشروطیت تضاد بسیار داشتند. علیقی خان سردار اسعد و سایر خوانین بختیاری بویژه خوانین مشروطه خواه ابتدا با انعقاد قراردادهای با شیخ خزعل عرب و صولت الدوله قشقایی توافق کردند و سپس به ایجاد وحدت در درون ایل خود پرداختند. سردار اسعد خان مشروطه خواه از جناج ایلخانی و برادرانش به دنبال توافق با عموزادگان خود یعنی فرزندان حاجی ایلخانی برآمد. فرزندان حاجی ایلخانی و بویژه لطفعلی خان امیر مفخم و نصیرخان سردار جنگ از طرفداران جدی استبداد بودند و به حمایت از محمد علی شاه پرداختند اما سردار اسعد و برادرانش که فرزندان حسینقلی خان ایلخانی بودند به طرفداری از مشروطیت برخاستند. تضاد میان دو جناج ایلخانی بر سر مشروطیت و استبداد که نزدیک بود باعث خونریزی میان آنها شود سرانجام با خردمندی سردار اسعد از یک سو و دانایی بعضی از پسران حاجی ایلخانی از جمله سردار محتشم از سوی دیگر باعث شد تا قرادادهای میان طرفین در حمایت از مشروطیت منعقد گردد و منافع حاصله از پیروزی مشروطیت نیز میان دو جناج تقسیم گردد.

Machine summary:

"10 پیمان اصلی در ماه بعد میان نجفقلی خان صمصام السلطنه و خسرو خان‌ سردار ظفر از جناح ایلخانی و غلامحسین سردار محتشم و نصیرخان سردار جنگ از جناح حاجی ایلخانی از طرف بختیاریها و شیخ خزعل و شیخ جالب‌ از طرف اعراب منعقد شد که ده ماده داشت و طرفین متعهد شدند که در صورت‌ دخالت دولت در حوزهء فرمانروایی دو طرف،آنها با یکدیگر متحد شوند و علیه‌ دخالت دولت اقدام کنند و یا چنانچه دولت،حاکم خوزستان را از مناطق دیگری‌ از ایران انتخاب نماید،طرفین از همکاری با حاکم جدید دریغ ورزند تا دولت‌ مجبور شود حکومت خوزستان را به دو طرف قرار داد واگذار نماید. نصیر[مهر]نصیر سند شمارهء 2 [پیمان اتحاد و دوستی میان خوانین بختیاری و شیخ خزعل‌] به تاریخ جمعه ششم صفر المظفر 1326،جنابان مستطابان اجل امجد عالی،آقای سالار ارفع-دام اقباله العالی-و آقای شهاب السلطنهء ایل بیگی-دام اقباله العالی-اصالتا از خود و وکالتا از جانب تمام اخوان،با جناب جلالتمآب اجل امجد عالی،آقای حاجی رئیس التجار-دام اقباله-از جانب بندگان حضرت مستطاب اجل امجد عالی،آقای معز السلطنهء سردار ارفع-دام اقباله العالی-عهد و پیمان مؤکد و سوگندهای‌ حقه جاری گردید که از مؤاکده‌های ماضی صرف نظر،ابدا ذکر نشود؛از آن تاریخ به بعد درجهء حقیقت و اتحاد طوری مقرر و مستحکم و محکم گردد که حتی هرگاه هرکدام طرف در ضمیر خود تصور خللی نسبت به هر طرف نمایند،[یک کلمهء ناخوانا]این است که خلل در اصل و نطفهء او واقع باشد و بجز اتحاد یکسان به هیچوجه تصوری نباید حاصل نماید."

Download citation file :
(پژوهیار, , , )

Download PDF
Downlaod HTML

Shortlink:

Page: