Abstract:
پژوهش حاضر با استفاده از روش پیمایشی و بر مبنای الگوی اطلاعیابی الیس، سعی در کشف و بررسی رفتارها و رویکردهای اطلاعیابی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی هنگام استفاده از شبکه جهانی وب دارد. جامعه آماری را 299 نفر از دانشجویان مقطع دکتری مشغول به تحصیل در واحدهای علوم و تحقیقات تهران، اهواز، اراک و مشهد تشکیل میدهند. نتایج نشان داد دانشجویان میزان تأثیر اینترنت را بر فعالیتهای آموزشی ـ پژوهشی خود در حد زیاد میدانند لیکن در استفاده از آن با محدودیتها و موانعی مواجهند. آنها در هر یک از مراحل اطلاعیابی خود راهبردها و رویکردهای مختلفی را به کار میگیرند، اما رویکردهای غالب شامل استفاده از موتورهای جستجو جهت شناسایی سایتهای دربردارندة اطلاعات مورد نیاز، استفاده از پیوندهای ارجاعی به سایر سایتهای مرتبط با نیاز اطلاعاتی بر پایة سنخیت موضوعی، راهبرد مرور سرعنوانهای صفحه آغازین سایت جهت واکاوی اطلاعات مورد نیاز، متمایز کردن سایتهای مفید از غیر مفید بر مبنای کیفیت محتوا و همخوانی موضوعی و استفاده از خدمات آگاهیرسانی جاری سایتهای مورد علاقه و عضویت در گروههای بحث جهت نظارت بر حوزههای پژوهشی مورد علاقه است. مشخص گردید رفتار اطلاعیابی جامعة پژوهش مطابق الگوی الیس بوده، لیکن تفاوت معناداری میان رفتار دانشجویان در گروههای مختلف آموزشی وجود دارد.
Machine summary:
آنها در هر یک از مراحل اطلاعیابی خود راهبردها و رویکردهای مختلفی را به کار میگیرند، اما رویکردهای غالب شامل استفاده از موتورهای جستجو جهت شناسایی سایتهای دربردارندة اطلاعات مورد نیاز، استفاده از پیوندهای ارجاعی به سایر سایتهای مرتبط با نیاز اطلاعاتی بر پایة سنخیت موضوعی، راهبرد مرور سرعنوانهای صفحه آغازین سایت جهت واکاوی اطلاعات مورد نیاز، متمایز کردن سایتهای مفید از غیر مفید بر مبنای کیفیت محتوا و همخوانی موضوعی و استفاده از خدمات آگاهیرسانی جاری سایتهای مورد علاقه و عضویت در گروههای بحث جهت نظارت بر حوزههای پژوهشی مورد علاقه است.
در این راستا، به نوع نگرش آنها نسبت به تأثیر اینترنت در فعالیتهای آموزشی ـ پژوهشی خود، نیازهای اطلاعاتی آنها، عوامل مؤثر بر گرایش آنان به استفاده از شبکه جهانی وب، معیارهای آنها در ارزیابی و شناسایی سایتهای مفید، موانع و محدودیتهای دسترسی به اطلاعات، و رویکردهای مورد استفاده در هریک از مراحل اطلاعیابی (مطابق با الگوی الیس) توجه ویژه شده است.
مطالعات صورت گرفته در داخل کشور با بررسیهای به عمل آمده مشخص گردید پژوهشهای انجام شده در داخل کشور در حوزة رفتار اطلاعیابی در محیط وب، عمدتا به بررسی متغیرهایی همچون نیازهای اطلاعاتی کاربران، منابع اینترنتی مورد استفاده، راهبردهای جستجو، محدودیتها و موانع استفاده، میزان استفاده و مانند آن پرداختهاند (نظیر اخوتی (1377)، تصویری قمصری (1378)، نوروزی چاکلی (1379)، اسدی (1382)، یمین فیروز (1383)) و رویکرد استفاده از الگویی خاص به عنوان مبنای نظری در آنها لحاظ نشده است.