Abstract:
دکترین کلان سیاست خارجی هند کشورها را به سه دایره متحدالمرکز تقسیم می کند که افغانستان در درون دایره نخست قرار می گیرد. بنابراین، این کشور دارای اهمیت ویژه ای در سیاست خارجی هند است. هند که در زمان تسلط طالبان بر افغانستان نفوذ خود را در این کشور از دست داده بود، پس از 11 سپتامبر رویکردی مثبت و همکاری جویانه نسبت به این کشور داشته است. هند درصدد است تا با نقش آفرینی بیشتر در تحولات داخلی افغانستان و کمک به بازسازی این کشور، نفوذ دشمن دیرینه خود ـ پاکستان - را کاهش داده و به «محاصره سیاسی» این کشور بپردازد. در این راستا هند سعی کرده است تا با دیگر قدرت های منطقه ای و تاثیرگذار در افغانستان، نظیر ایران، در زمینه های مختلف همکاری داشته باشد. این پژوهش در پی پاسخگویی به این سوال است که افغانستان چه جایگاهی در استراتژی «محاصره سیاسی» هند داشته و این کشور چه رویکردی نسبت به دولت جدید افغانستان داشته است؟ از آنجا که تحولات داخلی افغانستان می تواند تاثیر مستقیمی در امنیت ملی ایران داشته باشد و نیز از آنجا که هند در استراتژی های سیاست خارجی ایران- بویژه سیاست نگاه به شرق ایران- جایگاه ویژه ای دارد و این پژوهش نیز به تجزیه و تحلیل روابط هند و افغانستان می پردازد، می توان آن را حائز اهمیت تلقی کرد. هدف این پژوهش نیز تبیین و شناخت جایگاه افغانستان در سیاست «محاصره سیاسی» هند و تبیین رویکرد این کشور نسبت به دولت جدید افغانستان با نگاه به ایران است. روش تحقیق در پژوهش حاضر، روش توصیفی- تحلیلی و گردآوری مطالب نیز به شیوه کتابخانه-ای انجام گرفته است.
Machine summary:
"این پژوهش درپی پاسخگویی به این سوال است که افغانستان چه جایگاهی در استراتژی«محاصره سیاسی»هند داشته و این کشور چه رویکردی نسبت به دولت جدید افغانستان داشته است؟از آنجا که تحولات داخلی افغانستان میتواند تأثیر مستقیمی در امنیت ملی ایران داشته باشد و نیز از آنجا که هند در استراتژیهای سیاست خارجی ایران-بویژه سیاست نگاه به شرق ایران-جایگاه ویژهای دارد و این پژوهش نیز به تجزیه و تحلیل روابط هند و افغانستان میپردازد،میتوان آن را حائز اهمیت تلقی کرد.
پیریزی مشارکت استراتژیک با افغانستان میتوان هند را در دستیابی به هدف اصلی خود در جنوب آسیا که همان هژمون منطقهای است یاری دهد،چرا که مشارکت استراتژیک هند با افغانستان«عمق استراتژیک»1 این کشور را تا آسیای مرکزی گسترش میدهد و نه تنها از محاصره هند توسط چین و پاکستان جلوگیری میکند،بلکه باعث محاصره و مهار پاکستان شده و فشارهای مضاعفی را بر این کشور وارد میسازد.
هند که پس از روی کار آمدن دولت طالبان در افغانستان نفوذ خود را از دست رفته میدید،فرصت پیشآمده را مغتنم شمرد و به ائتلاف جهانی به رهبری آمریکا پیوست تا بتواند از این طریق هم یک اجماع جهانی علیه پاکستان به وجود آورد و هم با روی کار آمدن یک دولت دوست در کابل،از طرفی«عمق استراتژیک»خود را گسترش داده و پاکستان را محاصره کند و از طرف دیگر یک دولت حامی پاکستان و بنیادگرایی اسلامی در هند را که همواره تهدیدی علیه امنیت این کشور محسوب میشود،از بین ببرد.
ازاینرو هند باید به صورت جدی برای توسعه بندر چابهار تلاش نماید و با ایران همکاری بیشتری داشته باشد؛چرا که ایران نیز همانند هند، منافعش را در آن جستجو میکند که دولت افغانستان در آینده تحت نفوذ پاکستان نباشد و روند مصالحه با طالبان به تمام معنی یک ابتکار افغانی باشد."