Abstract:
در میان اقلام صادراتی بخش کشاورزی کشور، دو محصول انگور و سیب همواره از اقلام صادراتی مهم محسوب شده که در طول زمان با افت و خیزهایی مواجه بوده است. بررسی ساختار بازار و مزیت نسبی صادراتی این دو محصول در جهان، به برنامه ریزان جهت توسعه صادرات آن و افزایش سهم بازار جهانی کشور کمک موثری خواهد نمود. بر این اساس با استفاده از شاخصهای مزیت نسبی آشکار شده(RCA)، مزیت نسبی آشکار شده متقارن(RSCA)، نسبتتمرکز(CR)، شاخص هرفیندال(HHI)و برآورد رگرسیون خطی به بررسی ساختار بازار جهانی، مزیت نسبی صادراتی کشورهای مهم و عوامل موثر بر مزیت نسبی صادراتی دو محصول انگور و سیب ایران پرداخته شده است. نتایج نشان می دهد که ساختار بازار جهانی دو محصول سیب و انگور انحصار چند جانبه است اما شاخص تمرکز در بازار سیب کمتر از انگور میباشد. روند شاخص تمرکز دو محصول طی دوره مورد نظر نزولی بوده که نشان دهنده رقابتی تر شدن بازار صادراتی جهانی آن است. برآورد رگرسیون خطی نشان می دهد که سطح تولید جهانی محصول( با علامت منفی )، قیمت صادراتی محصول ایران (با علامت مثبت)، قیمت وارداتی جهانی محصول(با علامت منفی)، شاخص تمرکز( با علامت منفی) و میانگین شاخص مزیت نسبی رقبای ایران برای محصول(با علامت منفی) بر شاخص مزیت نسبی صادراتی دو محصول انگور و سیب ایران تاثیرگذار می باشد. با توجه به نتایج حاصله، بهبود مزیت نسبی صادراتی دو محصول سیب و انگور ایران نیازمند راهبرد صادراتی مناسب و سیاستهای هماهنگ در راستای رشد صادرات و حفظ و بهبود موقعیت جهانی ایران میباشد.
Machine summary:
"بر این اساس با استفاده از شاخصهای مزیت نسبی آشکار شده (RCA) ،مزیت نسبی آشکارشده متقارن (RSCA) ،نسبت تمرکز (CR) ،شاخص هرفیندال (HHI) و برآورد رگرسیون خطی به بررسی ساختار بازار جهانی،مزیت نسبی صادراتی کشورهای مهم و عوامل موثر بر مزیت نسبی صادراتی دو محصول انگور و سیب ایران پرداخته شده است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) در مورد محصول سیب درختی،ارقام سال 2008 نشان می‌دهد که در حدود 28 کشور جهان در صادرات این محصول دارای مزیت نسبی بوده و در این میان کشور ایران در رده 43 قرار گرفته است.
به عبارتی،ارقام شاخص نشان می‌دهد که به منظور حفظ و ارتقای مزیت نسبی این دو محصول ایران در بازار جهانی با وجود رقبای زیاد،لازم است راهبرد تولیدی و صادراتی مناسب و بهینه طراحی و سیاستهای هماهنگ در راستای اهداف مورد نظر اعمال گردد.
این رابطه نشان می‌دهد که اگر تعداد رقبا و یا میزان تولید رقبای فعلی افزایش یابد،در صورت حفظ شرایط موجود در صادرات انگور و سیب ایران، سهم ایران از بازار جهانی کاهش یافته و به تبع آن مزیت نسبی کاهش می‌یابد.
این رابطه نشان می‌دهد که اگر تعداد رقبای صادراتی افزایش یابد به تبع در صورت شرایط موجود در صادرات انگور ایران،سهم ایران از بازار جهانی کاهش یافته و مزیت نسبی نیز کاهش می‌یابد.
به عبارتی با افزایش شاخص تمرکز و انحصاری‌تر شدن بازار جهانی انگور و سیب، مزیت نسبی صادراتی ایران برای این دو محصول کاهش می‌یابد."
(
, 
, 
)
