Abstract:
زیبایی، به‌منزله یکی از ریشه‌دارترین خواست‌های فطری آدمی، و هنر، به‌منزله نمود عملی خواست زیبایی در ساحت حیات انسان، دو مقوله مهم در پژوهش‌های انسانی‌اند؛ چنان‌که امروزه فلسفه هنر و زیبایی‌شناسی با دین، اخلاق و اغلب دیگر دانش‌های حوزه علوم انسانی و جز آن پیوندی عمیق یافته است. همچنین فراگیری دامنه تأثیر هنر در زندگی فردی و اجتماعی انسان در تمام دوران‌ها و به‌ویژه روزگار ما، ضرورت پژوهش‌های بنیادی و کاربردی در این زمینه را دوچندان می‌کند. در این مقاله، که به بررسی اندیشه‌های آیت‌الله مصباح در باب زیبایی و هنر اختصاص یافته، نخست به معنای هنر و هنرهای زیبا پرداخته شده است، و سپس تعریف زیبایی و نسبت آن با هنر در کانون تأمل قرار گرفته است. بررسی جایگاه صورت و ماده (فرم و محتوا) در هنر، به ساحت‌های زیبایی راه برده است، و در گام بعد، واکاوی نسبیت در هنر، به طرح و کاوش درباره موضوع «هنر و ارزش» انجامیده است
Machine summary:
"آیت‌الله مصباح معتقدند نظر به اینکه زیبایی را در بیش از یک مقوله می‌توان یافت، زیبایی، نه امری ماهوی، بلکه از سنخ وجود است: «ازآنجاکه زیبایی را در بیش از یک مقوله می‌یابیم، نتیجه می‌گیریم که زیبایی از سنخ وجود است، نه از سنخ ماهیت، و ازاین‌جهت شبیه علم و وحدت می‌باشد»؛ 366 هرچند ایشان وجودی بودن زیبایی را مانع از آن نمی‌دانند که ماهیات به این وصف متصف بشوند: «زیبایی درواقع صفتی برای وجود است؛ اما این منافاتی ندارد با آنکه ماهیت‌ها نیز بدان متصف شوند.
399 بر این اساس، زیبایی، در مفهوم عرفی‌اش نسبی است، و نسبیت آن نیز به مدرک و ویژگی‌های او وابسته است؛ بدین معنا که ممکن است چیزی موجب لذت مدرکی شود، و بنابراین برای او زیبا باشد، و همان چیز برای مدرک دیگر لذت‌آور نباشد، و درنتیجه نزد او زیبا نباشد.
» 407 هنر و ارزش آیا مقولاتی مانند هنر و عشق، ارزش ذاتی دارند و چون‌وچرا درباره ارزش آنها امکان‌پذیر نیست؟ آیا همه مصادیق هنرهای زیبا، ارزش مثبت دارند، یا گونه‌هایی از آنها ممکن است ارزش منفی نیز داشته باشند؟ همچنین آیا هر شی‌ء یا رفتار زیبایی، ارزشمند است و ارتباط یافتن با آن و لذت بردن از آن مطلوب است، یا ممکن است اشیای زیبایی باشند که می‌باید از ارتباط با آنها پرهیز کرد، و به‌اصطلاح، ارزش منفی دارند، و یا حتی ارتباط با آنها ارزش منفی دارد؟ و اگر چنین است ملاک ارزش‌گذاری در هنرها و به‌ویژه هنرهای زیبا چیست؟ پرداختن به این پرسش‌ها، میدان جدیدی از پژوهش در باب فلسفه هنر می‌گشاید که این بحث را با دیگر شاخه‌های فلسفه و..."
(
, 
, 
)
