چکیده:
این مقاله با هدف واکاوی جامع و نو در روایات مربوط به زندگانی مادر امام عصر علیهاالسلام، نگارش گردیده است. پس از بررسی روایت های موجود در منابع اهل سنت و شیعه و جمع آوری تمام گزارش های تاریخی و روایات، اعم از روایات ضعیف و معتبر، نتیجه مطالعات حاکی از آن است که ایشان کنیزی دارای کمالات روحی والا بوده وبه عنوان محبوب ترین کنیز، در خانه حکیمه، دختر امام جواد علیه السلام تحت تربیت دینی قرار گرفته است. همچنین از منابع به دست می آید که ایشان در جریان محافظت از جان امام مهدی علیه السلام نقش ویژه ای داشته و پس از شهادت امام حسن عسکری علیه السلام در قید حیات بوده و بیش از سی سال زندگی نموده است. در این مقاله تمرکز بر اعتبار سنجی روایات نبوده است و تنها در برخی گزارش ها و روایات معارض به بررسی اسناد پرداخته ایم، تا بتوانیم نظر برگزیده را به دست آوریم.
This article has been written with the goal of a complete and new research on the narrations about the life of the Mother of the Imam of the Agea.s..After investigating the narrations available in Shai’a and Sunnah authentic sources، and gathering all the historical reports and narrations whether the weak or strong ones، the results of the studies shows that she was of a high merits and spiritual qualifications servant and was the most beloved servant in the house of the Lady Hakimeh Khatoon- the daughter of Imam Javada.s.- and was under direct religious trainings. Also it can be deduced from the sources that the Lady had a special role in defending and protecting the Imam of the Agea.s. and she was alive after the martyrdom of Imam Hasan Al-Askari and lived for more than thirty years.
In this article we have not focused on the authenticity of the narrations and have just concentrated on the narrations whether they were opposite the facts in order to find out the chosen view.
خلاصه ماشینی:
بلکه طبق نوشته برخي از منابع، در دوران غيبت صغرا ملجا و پناهگاه شيعيان نيز بودهاند (همان، ص372)؛[30] در مورد زمان وفات و محل وفات ايشان در منابع شيعي نکتهاي به دست نيامد؛[31] اما در منابعي از اهل سنت به اين گزارش تاريخي اشارهاي شده است که پس از حدود بيش از بيست سال از زمان شهادت امام حسن عسکري عليه السلام، و در زمان سکونت ايشان در منزل فردي به نام حسن بن جعفر نوبختي، توسط معتضد عباسي در قصر محبوس شده و در زمان المقتدر عباسي در همان قصر وفات نمودند (ابن حزم، 1422: ج3، ص12).
[33] تفاوت روايات در زمان وفات ايشان شيخ صدوق روايتي از ابو علي خيزراني نقل ميکند که زمان وفات مادر حضرت مهدي عليه السلامرا قبل از امام حسن عسکري عليه السلام ذکر نموده است (ابن بابويه، 1395: ج2، ص431).
نتيجه با مطالعه منابع متعدد که شامل روايات ضعيف و معتبر بوده است، اين گزارش به دست ميآيد که نام مادر امام زمان عليهاالسلام نه تنها براي برخي از صحابه همچون جابر بن عبدالله انصاري، آن هم از زمان رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم شناخته شده بوده؛ بلکه در منابع شيعي و سني نيز متعدد ذکر شده و برخي از علماي اهل سنت نيز اين نظر شيعيان را پذيرفتهاند که امام حسن عسکري عليه السلام، همسري به نام نرجس داشته و از ايشان صاحب فرزندي گرديده است.