چکیده:
این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که چرا بین چین و ایالات متحده آمریکا رقابت وجود دارد، فرضیه این مقاله این است که مجموعه ای از متغیرها باعث ایجاد و تداوم رقابت بین چین و ایالات متحده آمریکا است. یافته های این پژوهش که با روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است، نشان می دهد که دو دسته عوامل باعث رقابت بین چین و ایالات متحده آمریکا می شود. دسته اول به تفاوتهای بنیادین در ماهیت فلسفی ـ ارزشی ایالات متحده آمریکا و چین مربوط می شود که شامل: تفاوتهای فلسفی، تفاوتهای ایدئولوژیکی، تاریخ معاصر متفاوت، قدرت جهانی در مقابل قدرت منطقه ای، تجدیدنظر طلبی در مقابل حفظ وضع موجود، اقتصاد پیشرفته در مقابل اقتصاد در حال توسعه، حکومت قانون در مقابل حکومت من است. و دسته دوم به مسائل سیاسی ـ امنیتی چین و ایالت متحده آمریکا مربوط می شود که شامل: محدودیت تسلیحات و منع تکثیر، سیاست دفاع موشکی ملی ایالت متحده آمریکا و دفاع موشکی شرق آسیا، تایوان و ... است. برای تبیین دقیق این عوامل رقابت زا از نظریه «چرخش قدرت و نقش» بهره گرفته شده است.
خلاصه ماشینی:
يافته هاي اين پژوهش که با روش توصيفيـ تحليلي انجام شده است ، نشان ميدهد که دو دسته عوامل باعث رقابت بين چين و ايالات متحدة آمريکا ميشود.
دستۀ اول به تفاوتهاي بنيادين در ماهيت فلسفي ـ ارزشي ايالات متحدة آمريکا و چين مربوط ميشود که شامل : تفاوتهاي فلسفي، تفاوتهاي ايدئولوژيکي، تاريخ معاصر متفاوت ، قدرت جهاني در مقابل قدرت منطقه اي، تجديدنظرطلبي در مقابل حفظ وضع موجود، اقتصاد پيشرفته در مقابل اقتصاد درحال توسعه ، حکومت قانون در مقابل حکومت من است .
فرضيۀ اين مقاله آن است که رقابت ايالات متحده و چين به طور عمده ناشـي از تفاوتهاي بنيادين اين دو کشور در عرصۀ ايـدئولوژي، فلسـفه ، تـاريخ و نيـز تفاوتهـاي راهبردي آنها در عرصۀ مسائل منطقه اي و جهاني است .
اما آنچه براي پکن نگران کننده است اين است که هر سه کشور(ژاپـن ، هنـد، آمريکا)، متحد يکديگر در مقابل چين هسـتند و حمايـت آشـکار آمريکـا از تـايوان بـر نگرانيهاي موجود ميافزايد.
اين سياست دفاعي که به TMD معروف است با همکاري ژاپـن ، کـرة جنـوبي و تايوان شکل گرفته و ابتکار عمل هاي استراتژيک را از چين سلب نموده است و بنابراين پکن آن را تهديدي عليه خود ميداند (Nathan bush).
ايـن مهـم بـر روابـط چين و آمريکا به شدت تأثير خواهد گذاشت و باعث به وجـود آمـدن وضـعيتي بسـيار نااميدکننده در روابط دو کشور خواهد شد، زيرا پکن مسأله را اين گونه تفسـير خواهـد کرد که قرار گرفتن تايوان در زير چتر حفاظتي TMD بخشـي از توافـق نامـۀ همکـاري نظامي تايوان و آمريکا است و نهايت اين رونـد، بـه احتمـال زيـاد حمايـت آمريکـا از استقلال تايوان خواهد بود و نه ايجاد موازنه در دو سوي تنگۀ تايوان .