چکیده:
هنرمندان به شیوه های مختلف، نگرش های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را در آثار خود عرضه می کنند. قیصرامین پور از شاعران فصل آغازین انقلاب است. او ملتزم به ایدئولوژی و ارزش های دینی است و اعتقاد راسخی به اصول انقلاب و آرمان های جمعی دارد، تا جایی که گویی در درون یک گفتمان خاص و عمیق ایدئولوژیک به آفرینش شعر دست می زند. این تعامل و ارتباط بین شعر قیصر امین پور با تغییرات و تحول سیاسی- اجتماعی زمانه اش ما را وارد قلمرو تحلیل گفتمان می کند. از آنجا که کلمات، آیینه معنا هستند و نقش واژگان و گزینش آنها در فرایند تحلیل گفتمان مهم و اساسی است، در این پژوهش موضوع واژه گزینی در اشعار قیصر امین پور از دیدگاه تحلیل انتقادی گفتمان بررسی شده است. در این مقاله پس از مطالعه آثار شعری قیصر امین پور از دیدگاه تحولات تاریخی، سیاسی و اجتماعی زمانه، واژگان اشعار او را در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین بررسی شده و با استفاده از تحلیل انتقادی گفتمان، لایه های زیرین معانی واژگان آشکار می شود تا از این طریق به نگرش ایدئولوژیک شاعر نزدیک شویم.
Each artist may picture his/her political، social and cultural attitude in a different way، so Gheisar Aminpour was not an exception. He was one of the early revolutionary poets، who had involved in a number of ideological and religious values and had a stable belief on revolution’s principles and public ideality، to the extent that his poetry world was conceivably produced through a certain profound ideology. The interaction between the poet، Aminpour، and the political and social transformation in his society could make any individual study his poetry world by discourse analysis approach. Since any language could be supposed as a mirror of the thought (words as the mirror of the meaning)، and the words’ role as well as their selection may certainly be significant in the process of analysis، this research is specified to the study of word selection of Aminpour’s poems by critical discourse analysis. Furthermore، it has focused not only on the study of Aminpour’s poetry world in terms of historical، political and social renovation of his era but also on his words’ selection، studied here، on three descriptive، interpretive and explanatory levels. In conclusion، the hidden meaning of the words are supposed to be revealed by critical discourse analysis tools to illustrate، more or less، the ideological attitude of the poet.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله پس از مطالعه آثار شعری قیصر امین پـور از دیـدگاه تحـولات تـاریخی ، سیاسی و اجتماعی زمانه ، واژگان اشعار او را در سه سطح توصیف ، تفسیر و تبیین بررسـی شده و با استفاده از تحلیل انتقادی گفتمان، لایه های زیرین معانی واژگان آشکار مـی شـود تا از این طریق به نگرش ایدئولوژیک شاعر نزدیک شویم .
در بررسی تحلیل گفتمان انتقادی واژگان در شعر قیصر امـین پـور، در ایـن سـطح از تحلیـل بیشتر توجه به انتخاب نوع واژگان، هم آوایی واژگان، تضاد معنایی بین آنها، کاربرد آنهـا در محـور همنشینی ، ربط منطقی بین کلمات، جنبه های استعاری واژگان و ترکیبات واژگانی شاعر که نگـاه ایدئولوژیک او را بیان می کند، مطمح نظر است ؛ در ادامه چند مـورد بـا انتخـاب نمونـه هـایی بـه عنوان شاخص برای متغیرهای یادشده در سؤالات بررسی می شود.
قیصر امین پور شایسته ترین واژهها را در پیوند با هـم برمـی گزینـد و آنهـا را در رشـتة سـخن می کشد، به گونه ای که هیچ واژهای را نمی توان برداشت و واژه دیگر جای آن گذاشت ؛ زیرا نه تنها سلسله معانی ، بلکه ارتباط تصویری مفهوم شعر و همچنین حلقة روابط واژگانی در آن شعر دچـار اشکال می شود؛ برای نمونه در این بیت ، «شیوه » یا «عشوه» یا چیزی از ایـن نـوع را نمـی تـوان بـه جای واژه «نحوه» گذاشت : سراسر صرف شد عمرم همه محو نگـاه تـو ولی از نحوه چشمت چـه مـی دانـم نمـی دانـم (امین پور، ١٣٨٨: ٨٨) «نحوه» علاوه بر آنکه با «محو» جناس می سازد و موسیقی درونـی شـعر را مـی افزایـد، تـداعی کننده «نحو» یکی از دانش های زبان عربی است و در این حال با صرف در تناسب است .