چکیده:
بخــش عظیمــی از میــراث مکتــوب ادب فارســی ، آن چنانکــه بایــسته و شایــسته است ، احیـا نـشده و تعـداد فراوانـی از نـسخه هـای خطـی کـه نمایـانگر اصـلی ایـن میـراث و درحقیقـــت ســـند شـــیوة اندیـــشه و پنداشـــت گذشـــتگان اســـت ، در گوشـــه و کنـــار کتابخانـه هـای مختلـف همچـون خاموشـانی انـد کـه در بوتـة فراموشـی قـرار دارنـد. یکـی از ایــن آثــار مجهــولالقــدر و ناشــناخته ، «اســتقامت نامــه » از «جمــالی اردســتانی »، مفــسر، صــوفی ، شــاعر و عــارف شــیعی مــذهب قــرن نهــم هجــری اســت . او آثــار فراوانــی در زمینـة حـالات و مقامـات صـوفیه و نیـز تعــالیم و تعـابیر عرفـانی ، از خـود بـه جـای نهــاده اســت ؛ تــا جــایی کــه رضــا قلــی خــان هــدایت ، او را پــس از عطــار نیــشابوری، صــاحب بیــشترین مثنویــات دانــسته اســت . اســتقامت نامــه اثــری اســت بــه نظــم و نثــر، مــشتمل بــر حـــدود ٩٥٠ بیـــت کـــه جمـــالی آن را در زمینـــة اســـتقامت و پایـــداری در تـــصوف و عرفــان، بــا تفــسیر آیــات قرآنــی و تبیــین دیــدگاههــای صــوفیانه ، بــه زبــانی نــسبتا ســاده تالیف نموده است . ایـن پـژوهش بـر آن اسـت تـا بـرای نخـستین بـار، بـه معرفـی ایـن اثـر بی نام و نشان، به همراه بررسی کوتاهی از آن بپردازد.
خلاصه ماشینی:
اســتقامت نامــه اثــری اســت بــه نظــم و نثــر، مــشتمل بــر حـــدود ٩٥٠ بیـــت کـــه جمـــالی آن را در زمینـــة اســـتقامت و پایـــداری در تـــصوف و عرفــان، بــا تفــسیر آیــات قرآنــی و تبیــین دیــدگاههــای صــوفیانه ، بــه زبــانی نــسبتا ســاده تألیف نموده است .
جمــالی اردســتانی مــشهور بــه پیــر جمــال، شــاعر، مؤلــف ، عــارف شــیعی مــذهب قـرن نهـم هجـری اسـت کـه پیـر جمـال عراقـی ، فـضل الله جمـالی و نیـز عاشـق اصـفهانی نیــز نامیــده شــده اســت .
معــصوم علــی شــاه در طرائــق الحقــایق ، بــه نــسخه ای از آن خــود، از آثــار پیــر جمــال اشــاره دارد کــه مــشتمل بــر ٢٨ رســاله بــوده و از وی بــه ســرقت رفتــه اســت (معــصوم علیــشاه، همــان : ٣٥٥/٢ ).
٨- کـشف الارواح: اثــری اســت منظــوم آمیختــه بــه نثــر، در تفــسیر و تأویــل ســورة یوســف کــه بــه یوســف و زلیخــا و یــا یوســف نامــه نیــز مــشهور اســت و پیــر جمــالی ، اندیــشه هــای عرفــانی خــود را دربــارة عــشق الهــی و رمــز و رازهــای آن، بــر اســاس نظریــة وحــدت وجــود مطــرح نمــوده اســت (رک.
( همان : ٦٢ - ٣٦١ ) پیـر جمـالی پـس از ذکـر حکایـاتی چنـد و نیـز تفـسیر چنـد آیـه و حـدیث در اثنـای ســخن ، بــه همــراه شــرح و تفــسیر کــلام مولانــا (کــه او را حــضرت مــرآت و صــفات جمیـع کاینـات و نیـز سـتون عـالم محبـت مـی دانـد)، بـه ایـن نکتـه اشـاره مـی کنـد کـه در هــر زمــانی ، صــفتی از اوصــاف ذات الهــی اســتقامت مــی یابــد و مخلوقــات را فــیض می بخشد و در زمان او، صفت محبت الهی است که استقامت یافته است .