چکیده:
امنیت پایدار از جمله موضوعات سیاست های کلان برنامه پنجم توسعه نظام جمهوری اسلامی ایران است که ابعاد تبیینی و اجرایی آن کمتر مورد توجه قرار گرفته است. از این رو پرسش اصلی در این مقاله این است که« چگونه می توان سیاست های کلان امنیت پایدار را تبیین و اجرایی ساخت؟» در پاسخ تلاش شده با نظر داشت مضامین و محتوای ایده های سیاست های کلی ،الگویی کلان در ابعاد نظری وراهبردی جهت تمهید مقدمات تبیینی و اجرایی شدن سیاست های کلی این موضوع فراهم گردد. در طراحی الگوی اصلی و بسط اجزا و انواع الگوهای فرعی، از روش های الگوسازی فرمال و غیر فرمال به صورت مجزا و ترکیبی بهره گیری شده است. الگوی کلان بدست داده شده شامل الگوهای فرعی مفهومی و سناریوهای اجرایی در چهار عرصه مفهومی ،آرمانی، رویکردی واقدام است که نقشه راه تبیین و اجرایی شدن سیاست های امنیت پایدار را به دست می دهد. امنیت پایدار حاصل تقارن حالت های وضعیت و سیستم است
خلاصه ماشینی:
ﻫﺪف اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ رﻓﻊ اﯾﻦ ﻧﯿﺎز ﺑﺎ ﻃﺮح اﯾﻦ ﭘﺮﺳﺶ اﺳﺖ ﮐﻪ »ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻫﺎی اﻣﻨﯿﺖ ﭘﺎﯾﺪار ﻧﻈﺎم ﺟﻤﻬﻮری اﺳـﻼﻣﯽ را ﺗﺒﯿـﯿﻦ و اﺟﺮاﯾـﯽ ﺳـﺎﺧﺖ؟« ﭘﺎﺳﺦ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﻃﺮاﺣﯽ اﻟﮕـﻮﯾﯽ ﮐـﻼن اﺳـﺖ.
ﭘﺎﯾﺪاری ﻣﺜﺒﺖ ﺿﻌﯿﻒ: در اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ ارزش ﻫﺎ و ﻣﻄﻠﻮب ﻫﺎی ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﮐﻤﺎﺑﯿﺶ در ﺣﺪ اﻧﺘﻈﺎر وﺟﻮد دارد و ﺳﯿﺴـﺘﻢ ﮐـﺎرﮐﺮد و وﺿـﻌﯿﺖ ﺣﺎﻟـﺖ ﻋـﺎدی ﺧـﻮد را دارد، اﻣـﺎ ارزش ﻫﺎی ﻣﺘﻌﺎرض ﻧﯿﺰ ﭘﺪﯾﺪار ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﺑﺎ اﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﺑﻘﺎی وﺿﻌﯿﺖ و ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺎ ﭼﺎﻟﺶ ﺟﺪی ﻣﻮاﺟـﻪ ﻧﯿﺴﺖ، اﻣﺎ در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ذی ﻧﻔﻌﺎن ﺗﻤﻬﯿﺪات ﻻزم ﺑﺮای ﻣﻬﺎر ﺿـﺪارزش ﻫـﺎ و رﻗﺒـﺎی در ﺣﺎل ﻇﻬﻮر و اﮐﺜﺮﯾﺖ ﻧﺎراﺿﯽ را ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻧﮑﻨﻨﺪ، ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اوﺿﺎع ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﻨﺪ و ﮐﺎراﯾﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ و ﺗﻌﺎدل وﺿﻌﯿﺖ ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻃﺮه روﺑـﺮو ﺷـﻮد.
ﭘﺎﯾﺪاری ﻣﻨﻔﯽ ﻗﻮی: در اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ ﺣﻀﻮر ﺿﺪارزشﻫﺎ ﺑﻪ درﺟﻪای اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻘـﺎی ﺳﯿﺴـﺘﻢ و وﺿﻌﯿﺖ ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻃﺮه ﺟﺪی ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪه و ﻫﺮ آن ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ وﺿﻌﯿﺖ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﻨﺪ و ﯾﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﭘﺎﺷﯿﺪه ﺷﻮد.
ﺑﺮ اﯾﻦ ﻣﺒﻨﺎ اﻣﻨﯿﺖ ﭘﺎﯾﺪار ﺷﺎﻣﻞ: اوﻻ: اﺑﻌﺎد ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ و ﻫﻮﯾﺘﯽ؛ ﺛﺎﻧﯿﺎ: ﺣﺎﺻﻞ ﺗﻘﺮﯾﺐ ادراک، ﺗﺼﻮر و ارزﯾﺎﺑﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﺎﺧﺺﻫﺎی ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه و ﺳﻨﺠﺶ؛ ﺛﺎﻟﺜﺎ: ﻣﻌﻄﻮف ﺑﻪ وﺿﻌﯿﺖ و ﻧﻈﺎمﻫﺎی ﻣﺆﺛﺮ در ﭘﻮﯾﺎﯾﯽ اﻣﻨﯿﺖﺟﻮﯾﺎن اﺳﺖ.
وﺿﻌﯿﺖﻫﺎی ﭘﺎﯾﺪاری اﻣﻨﯿﺖ و ﻧﺎاﻣﻨﯽ ﺿﻌﯿﻒ ﻗﻮی ﺷﺪت ارزش ﭘﺎﯾﺪاری ﺿﻌﯿﻒ ﭘﺎﯾﺪاری ﻗﻮی اﻣﻨﯿﺖ ﭘﺎﯾﺪاری ﺿﻌﯿﻒ ﭘﺎﯾﺪاری ﻗﻮی ﻧﺎاﻣﻨﯽ اﻣﻨﯿﺖ ﭘﺎﯾﺪار ﻗﻮی وﺿﻌﯿﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﯿﭻﮔﻮﻧﻪ ﺗﻬﺪﯾﺪ واﻗﻌﯽ و ﺗﺼﻮری در ﻧﻈﺎم و وﺿﻌﯿﺖ ﻣﺘﻮﺟﻪ اﻣﻨﯿﺖﺟﻮﯾﺎن ﻧﺒﺎﺷﺪ.