چکیده:
تحولات سیاسی و اجتماعی در پاکستان از ابتدای قرن بیستم میلادی آغاز شده است. به دنبال این تحولات کلی در جامعه ی پاکستان، شاعران بلوچ زبان آن دیار نیز سهم عمده ای در شکل گیری این تحولات اجتماعی داشته اند. روند تحولات یاد شده بیشتر به خاطر مسائلی چون مهاجرت بلوچ ها به کشورهای دیگر و آگاهی از اوضاع جهان، تحولات جهانی که مستقیم یا غیر مستقیم جامعه را تحت تاثیر قرار داد، رواج و گسترش صنعت چاپ و نشر کتاب و روزنامه، تاسیس آکادمی بلوچی در ایالت بلوچستان و...بود که همگی باعث تحولی عظیم در فرم، قالب شعر و دگرگونی مضامین اشعار این دوره گردید. این مقاله سعی دارد تا زندگی نامه ی هفت تن از شاعران سرآمد این دوره را که سهم عمده یی در شکل گیری تحولات اجتماعی در جامعه ی پاکستان داشته اند، به روش توصیفی بررسی نماید.
Social and political developments in Pakistan have begun since the early 20th century، and Pakistani Baluch poets have played a significant role in them. The procedure of changes was mostly due to the immigration of the Baluch to other countries and their awareness of the world circumstances and the changes affecting directly or indirectly the community، spread of printing industry، publication of books، prevalence of newspapers، foundation of the Baluchi academy in the province of Baluchestan ،… which changed the form and format of the poem as well as the themes in the poetry of this period .
Using the descriptive –analytical method، this paper attempts to study the biography of 7 prominent poets of this period who have had a significant role in shaping the Pakistani society.
خلاصه ماشینی:
در اين ميان شعرا،از زبان اردو وفارسي براي نشر افکارو ايـده هـاي آزادي خواهانـه ي خويش بهره ي کافي بردندو سبک و شيوه ي علامه اقبال ، مولانا شبلي نعماني و مولانـا ظفـر- علي خان در سرودن شعر با مضامين سياسي ويژه ، مقبول عام و خاص بودو شاعراني همچون ميرگل خان نصير، ظهورشاه سيد هاشمي، محمدحسين عنقاو نـسيم تلـوي Talavi از سـبک شعري ويژه ي علامه اقبال به زبان هاي فارسي و اردو پيروي مي کردنـد«همزمـان بـا شـاعران مذکور در اين دوره ، زيب مگسي(Zib Magasi)و برادر او نواب يوسف علي مگـسي يکـي از رهبران بلند پايه ي جنبش آزادي خواهي، مجموعه هايي ازاشعار خويش را به زبان فارسي و اردو منتشر کردند.
ساير شاعران اين دوره نيز تقريبا از سبک و سياق برادران مگـسي پيـروي ميکردندو مجموعه شعري معروف رحيل کوه سروده ي محمد حسين عنقا به خوبي مي توانـد نشانگر جو ادبي حاکم بر آن دوره باشد»(صابر، ١٩٩٧ (103: مرحوم گل خان نصيرکه قبل از استقلال پاکستان اشعاري را سروده و جمـع آوري نمـوده و تحت عنوان مجموعه شعر گلبانگ در سال ١٩٥١ ميلادي چاپ و منتشر کرده است ،دربـاره ي انگيزه ي سرودن شعر به زبان بلوچي چنين مي گويد: در ايالت سرحد در پايان يک اجتماع مردمي بزرگ که در آن عده ي انبوهي ازعامـه ي مـردم و رهبران ممتاز سياسي و فرهنگي کشور شرکت داشتند، قرار شد که محفل مـشاعره اي برگـزار شود که در آن از هر قوم و مليت و منطقه ي پاکستان يک نماينده به زبان محلي شعربخوانـد.