چکیده:
این مقاله با هدف تدوین اهداف برنامه درسی در دوره متوسطه با تاکید بر تربیت شهروندی انجام پذیرفت . در این پژوهش از روش پژوهش کیفی از نوع فنومنولوژی استفاده گردیده است . جامعه پژوهش شامل صاحب نظران امر تعلیم و تربیت در آموزش متوسطه شهر اصفهان و قم بوده - اند. شرکت کنندگان در پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری موارد مطلوب انتخاب شدند. جمع - آوری داده ها با استفاده از مصاحبه عمیق نیمه ساختار یافته و ضبط بوسیله دستگاه MP٣ انجام شد و با روش ٧ مرحله ای کلایزی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت . یافته های حاصل از این پژوهش بعد از استخراج کدهای مفهومی و حذف کدهای مشترک، شامل "اهداف برنامه درسی در دوره ی متوسطه با تاکید بر تربیت شهروندی" بود، که در٢ مولفه اصلی و ٥ زیر مولفه دسته بندی شد که عبارت بودند از"شهروندی دموکراتیک " و "ارتباط چند لایه در مفهوم شهروندی؛ هر کدام از این ٥ زیر مولفه ، خود زیر مولفه های دیگری بودند که در مجموع میتوان به ١٠٢ مولفه اشاره کرد. یافته - های این پژوهش نشان میدهد که متاسفانه رویکرد تربیت شهروندی غالب در نظام آموزش متوسطه فعلی، رویکرد منفعل بوده و در عمل به تمام مولفه های تربیت شهروندی دانش آموزان متوسطه ، توجه همه جانبه و لازم نشده و در دیدگاه مسئولین نظام آموزشی کشور و برنامه ریزان درسی و در نتیجه محتوای کتب درسی، توازنی منطقی و توامان بین حقوق شهروندی و تکالیف شهروندی وجود ندارد.
خلاصه ماشینی:
در واقع دوره متوسطه مرحله گذر از وابستگیهای شدید عاطفی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی به سوی کسب استقلال در زمینه های یاد شده در بطن یک اجتماع بزرگ به نام جامعه میباشد از سوی دیگر، تحولات سریع جهانی در علوم و تکنولوژی و ارتباطات ، غلبه و سیطره شگفت انگیز مرزهای فرهنگی، اقتصادی و سیاسی بر مرزبندیهای جغرافیایی، به یک پتانسیل دو وجهی هم فرصت زا و هم تهدیدکننده تبدیل شده است که تربیت و آموزش تمام اقشار جامعه مخصوصا دانش آموزان نظام متوسطه به عنوان شهروندانی آگاه ، خلاق و نقاد، سبب خواهد شد که از فرصت جهانی شدن ، به نحو مطلوب و در جهت رشد، ارتقا و توسعه هم جانبه ی کشورمان استفاده کرده و خطرات و آثار مخرب و تهدیدکننده جهانی سازی را خنثی کنیم .
به عنوان مثال در گزارش "انجمن بین المللی ارزشیابی و پیشرفت تحصیلی" که به عنوان یک سند معتبر برای بسیاری از محققان و پژوهشگران سراسر دنیا مورد استفاده واقع میشود تصریح شده که در دهه ی ١٩٩٠ تربیت شهروندانی فعال و مؤثر، یکی از هدف های مهم و کلیدی در برنامه های درسی کشور استرالیا بوده است ؛ اما متأسفانه علیرغم چنین روندی در جامعه معاصر ایران ، مقوله تربیت شهروندی به گونه ی جدی مورد توجه نظام آموزش و پرورش نیست و عدم تناسب برنامه های درسی نظام آموزش و پرورش با بسیاری از نیازهای جدید، بویژه نیازهای سیاسی - اجتماعی و فرهنگی به وضوح قابل مشاهده است .