چکیده:
شعر فارسی، بی گمان گذشتهای درخشان و غرور انگیز دارد. اگر ادبیّات ایران در تاریخ گذشته خود، تنها سخن سرایانی همچون فردوسی، نظامی، خیام، مولوی، سعدی و حافظ را در دامن خود پرورده بود، به شایستگی قابلیّت ارج گذاری داشت. امّا این در حالی است که افتخارات شعر گذشته ایران، تنها به همین قلّههای بلند محدود نمیشود. فریاد بلند نیما، آنقدر موثّر بود که پردههای گوش برخی از همان شاعران سنّت گرا را لرزاند و اندکی از جزمیّتهای آنها را در هم شکست. بنابراین شاعرانی همچون: پرویز ناتل خانلری، محمّد حسین شهریار، مهرداد اوستا، حسین منزوی و ... با تاثیر پذیری از جریانهای نوگرای شعر معاصر، هر کس به اندازهای در قالبهای شعر فارسی نوآوری کردند و فضاهای تازهای تجربه شد. ازین رو در این مقال، به تطبیق و بررسی شعر سنّتی پس از انقلاب اسلامی با شعر کلاسیک، از حیث ساختار پرداخته شده است.
خلاصه ماشینی:
طغیان اندیشه هایی که مدتها بر اثر ناهمواری های اجتماعی در محاق سانسـور فرو رفته بودند، مطالبه های جدید مخاطب از شاعر انقلاب ، کم رنگ شدن برخی از ارزش هـا و جایگزینی ارزش های شعورمندتر و خلاقیت های ادبی نوپا در کنار فراوری های ترجمـه و گرتـه برداری های زبانی، تأکید بر حفظ برخی سنت های ادبی از سوی بزرگان شعر و ادب در گوشه و کنار سرزمین فرهنگ خیز ایران ، پنجره های شفافی را به روی مردم این روزگار گشوده است .
» (احمدی ، ١٣٧٤: ٣١٥) اهمیت صورت شعر از این جهت ضرورت دارد که بدانیم شاعر در انتخاب و گسترش واژگان و ترکیب آنها در فرایند هم نشینی و محور جانشینی برای انتقال پیام به مخاطب تـا چـه حـد موفق بوده است و اگر تقلید میکند، در شکل بدلی خود خرق عادت داشته باشد و «خود» دیگر شعرش را به هنرمندی خاص بنماید.
این گونه تصرفات که با آوردن یک واج بتوان کل شعر را تحت الشعاع قرار داد، شیوه ای جدید در قالب کلاسیک به شمار میآید: کوچـــــزاد دیگــــــرستان هـــا منــــم ساکن آن ســوترستان ها منم (عزیزی ، ١٣٧٨: ٢٠) نقــــره پـــاش دشــت خوابســتان مــنم آبشـــــار آفـــتابستان منــــم (همـان : ١٤٣) نـــــــور دارد خنــــدٔە شفـــــا فشــــان جامه هـای پـاک عفــت بافشــان (همـان : ٥٢) در تتمیم بحث ساختار، باید بگوییم این است که مجموعۀ شرایط اجتماعی ، تاریخی ، سیاسی و فیزیولوژیکی حکم فرما در هر زمان و مکان نیز باعث میشـود کلمـه ای در زمـان و مکـانی خاص ادا شود که در شرایط دیگر متفاوت باشد.