چکیده:
از دیدگاه امام علی(، دولت در برابر شهروندان خود تعهدات ایجابی دارد که باید بدان عمل کند. حفظ کرامت انسانی، ارتباط با مردم، جلوگیری از رانتخواری، تلاش برای آبادانی، حمایت از اقشار آسیبپذیر جامعه، افزایش سطح درآمد و رفاه مردم، گردش سرمایه و جلوگیری از انباشت آن، تخصیص عادلانة منابع و امکانات و رعایت اولویتها، برقراری امنیت و ایجاد نظم و انضباط اداری، همگی از سیاستهای راهبردی حکومت علوی بهشمار میآید. جالب است که امام در شرایط مختلف و دشوار نیز از این سیاستها دست برنداشته، و همواره برای اجراییشدن آنها کوشیده است. همچنین، همواره حاکمان و زمامدارن وقت را به اجراییشدن آنها تشویق، و متخلفان را تهدید، تنبیه و مجازات کرده است.
خلاصه ماشینی:
"در این نوشتار، تأکید بر وظایف و تعهدات مثبت دولت است؛ زیرا دولت و حکومت در نظام حقوقی اسلام و فقه اهلبیت( از یکسو تعهدات سلبی دارد؛ بدینمعنا که دولت در زمینههای حقوق شخصی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی، نباید در برابر مردم و عملکرد آنها، مغایر با شریعت و مقررات اسلامی مانع ایجاد کند و برخلاف کتاب و سنت از رشد و توسعة آزادی جلوگیری کند.
با توجه به اینکه بر اساس قرآن کریم (اسراء: 70) انسان دارای کرامت انسانی است، دولت موظف به حفظ و پاسداشت آن است؛ یعنی رفتار دولت نهتنها ناقض کرامت انسانی و حقوق مبتنی بر آن نباشد؛ بلکه باید کرامت، عزت و شرافت انسانها را حفظ و پاسداری کند؛ یعنی دولت باید از اعمال و رفتارهایی که مغایر با کرامت انسان و شرافت و عزت اوست، خودداری کند؛ حتی دولت باید مردم را از رفتارهای مغایر با کرامت و شرافت انسانی باز دارد؛ چنانکه مصادیق عزتطلبی و کرامتخواهی برای شهروندان اسلامی را میتوان در شیوة برخورد حضرت امام علی( در مقام عالیترین مرجع اقتدار جهان اسلام در عصر حکومت علوی با شهروندان مشاهده کرد.
از کلام امام علی( پیداست دولتی که به این وظیفه بهدرستی عمل نکند، بهطور قهری خلاف حقوق مردم عمل کرده و به ویرانی شهرها و هلاک بندگان خدا روی خواهد آورد؛ یعنی بدون آنکه بستر را برای فعالیتهای اقتصادی فراهم سازد، از آنان خراج و مالیاتهای گزاف دریافت میکند."