چکیده:
بررسی حاضر به نقش و جایگاه مفهوم آزاداندیشی در گفتمان انقلاب اسلامی در ایران می¬ پردازد. در واقع اسلام سیاسی به عنوان یک گفتمان کلان با قرائت¬ ها و روایت¬ های خاص خود از مفاهیم بنیادینی مانند سیاست، معرفت، آزادی و عدالت گفتمانی را با عنوان انقلاب اسلامی را برمی¬سازد که با پیروزی انقلاب اسلامی و شکل¬ گیری جمهوری اسلامی در ایران به موقعیت هژمونیک دست یافت. گفتمان انقلاب اسلامی ایران با مفصل¬ بندی،عناصر و دقایق گفتمانی خود برای دال¬ های شناوری همچون آزادی، علم و معرفت مدلول¬هایی به دست می¬ دهد که تمایزات گفتمانی آن را با گفتمان مدرنیته نشان می¬ دهد.این گفتمان همچنین با خلق و مفصل¬ بندی دال¬ هایی همانند نهضت تولید علم،جنبش نرم¬ افزاری، آزاداندیشی و فرهنگ اسلامی در فضای دانشگاهی مفهوم «دانشگاه اسلامی» را خلق می¬ کند. از این رو، این پژوهش با بهره¬ گیری از روش تحلیل گفتمان درصدد است مفهوم آزاداندیشی در گفتمان انقلاب اسلامی و نسبت آن با دانشگاه را مورد واکاوی قرار دهد و از سویی دیگر وجوه تمایز این گفتمان را با گفتمان مدرنیته به نمایش بگذارد.
خلاصه ماشینی:
در واقع پیروزی انقلاب اسلامی سال ١٣٥٧، و تشکیل حکومت جمهوری اسلامی که از آن به عنـوان پیروزی اسلام سیاسی فقاهتی میتوان یاد کرد(حسینی زاده ،١٣٨٥ :١٥-١٦) نه تنها یک تغییـر سیاسـی و اجتماعی را به دنبال داشت ، بلکه رویدادی بود که در ایده و عمل برنامه ای جهان شـمول را بـرای تمـامی حوزه های زندگی انسان عرضه میکرد.
اکنون برای فهم موضوع این پرسش مطرح می شـود کـه : طـرح مفهـوم کرسیهای آزاداندیشی چه جایگاهی در گفتمان انقلاب اسلامی دارد؟ و با چه رویکردی طرح شده اسـت ؟ در پاسخ پرسش فوق این فرضیه مطرح می شود که طرح مفهوم کرسیهای آزاداندیشـی در راسـتای بـاز تعریف مفاهیم مدرن بر اساس گفتمان انقلاب اسلامی و به عنوان عنصری اساسی از "دانشگاه اسـلامی" طرح گردیده است .
از این رو، در طی چند دهه ی اخیر همواره این تنازع در عرصه ی گفتمانی وجـود داشـته است و هر یک از دو گفتمان مذکور، "مدرنیته " و " انقلاب اسلامی"، در حدود معنابخشی و مفصل بنـدی دال های مختلف سیاسی اجتماعی اقتصادی فرهنگی و معرفتی حول دال مرکزی خود بـوده انـد.
٢-٣ دانشگاه ؛ کانون تنازع گفتمانی دانشگاه از منظری دیگر مورد توجه گفتمان های رقیب در فضای سیاسی – اجتماعی ایران پیش و پـس از انقلاب قرار گرفته است .
بنابراین ، از منظر گفتمان انقلاب اسلامی دانشگاه به گونه ای مفصل بندی میشود کـه در آن از سـویی علم و دانش که در مفهوم دانشگاه مستمر است ، و از سویی اسلام ، قیدی که دلالت بر جهت گیـری علـم ، فرهنگ ، سوژه ، قدرت و ...