چکیده:
تغییرات اقلیم و زمین ساخت نقش مهمی در تحول مخروط افکنه ها دارند. تاثیر این عوامل به همراه تکتونیک فعال گسل مروست بر تغییرشکل، و پیدایش الگوهای نابهنجار به ویژه در سطح مخروط افکنه مروست مشهود است. این پژوهش سعی دارد با استفاده از داده های مستخرج از بررسی¬های میدانی، تصاویر ماهواره ای، و تعمیم نتایج حاصل از بررسی های اقلیم دیرینه نواحی مجاور و داخلی ایران به منطقه مورد مطالعه، نقش عوامل مذکور را بر تحول مخروط افکنه مروست تبیین نماید. نتایج حاصل از تحقیق بیانگر شروع تشکیل مخروط افکنه بزرگ مروست در دوره سرد و خشک اقلیمی اواخر پلیستوسن می باشد. فعالیت گسل مروست همراه با برتری دبی آب حوضه بر دبی رسوب در دوره مرطوب بعدی، سبب کاوش فرادیواره گسل مروست (مخروط قدیمی) و همزمان تشکیل مخروط افکنه ای جدید بر فرودیواره گسل شده است. مهم ترین عامل تغییر دهنده چشم انداز مخروط افکنه مروست پس از غلبه شرایط خشک اقلیمی، نوزمینساخت فعال گسل مروست بوده که توسعه مخروط افکنه جدید در بلافصل گسل مروست از پیامدهای عملکرد آن است. اگرچه حجم عظیم رسوب گذاری دوره های خشک- مرطوب اواخر پلیستوسن در تشکیل مخروط افکنه مروست نقش مهمی داشته است، ولی شواهد مورفوتکتونیک موجود بیانگر تسریع فرایندهای شکلزایی توسط فعالیت های نوزمین ساختی گسل مروست می باشد. ارزیابی کمی میزان تغییرشکل در لندفرم های نوزمین ساختی، بیانگر جابجاشدگی لندفرم های پلیستوسن به میزان 1000 متر، و شبکه های زهکشی هولوسن به میزان 30 متر می باشند، که همگی دلالت بر تکتونیک فعال گسل مروست، و احتمالا پتانسیل لرزه ای بالای این گسل در آینده است.
خلاصه ماشینی:
/ شکل (١) (الف )مخروط افکنه و گسل مروست ؛ (ب ) موقعیت ساختمانی و زمین شناسی منطقه و (ج ) مورفوتکتونیک حوضه مروست مواد و روش ها در این پژوهش جهت ارزیابی واکنش مخروط افکنه مروست به فراینـدهای تکتونیـک - اقلـیم اواخر پلیستوسن - هولوسن و همچنین توسعه و تکامل مورفوتکتونیکی آن ، از دو گروه داده های مورفوتکتونیکی و اقلیمی استفاده شده اند.
/ شکل (٧) نقش نوزمینساخت و تغییرات اقلیم کواترنری در تشکیل و تکامل مخروط افکنه مروست شواهد نوزمینساخت مشاهده تصاویر و بررسی های میدانی بیانگر تأثیرات قابل توجه نوزمینساخت بر لنـدفرم هـای کواترنری ناحیه می باشند.
بررسی تصاویر و مشاهده و اندازه گیری هـای میـدانی ، بیانگر جابجایی ١٠٠٠ متری رسوبات متعلق به اوایل کواترنر و ٣٠ متری زهکش های متعلق بـه هولوسن در راستای گسل مروست ، بر روی مخروط افکنه مروست می باشند(شکل ١٠ ج).
Djamali, Morteza, Jacques-Louis de Beaulieu, Madjid Shah-hosseini, Valérie Andrieu-Ponel, Philippe Ponel, Abdolhossein Amini, Hossein Akhani, (2008) A Late Pleistocene Long Pollen Record from Lake Urmia, NW Iran.
(2008)b Palaeoecological significance of the spores of the liverwort Riella (Riellaceae) in a late Pleistocene long pollen record from the hypersaline Lake Urmia, NW Iran.
Response of alluvial fan systems to the late Pleistocene to Holocene climatic transition: contrasts between the margins of pluvial Lakes Lahontan and Mojave, Nevada and California, USA.
(2003) Alluvial deposition and lake-level fluctuations forced by Late Quaternary climate change: the Dead Sea case example.