چکیده:
انرژی به عنوان یک متغیر ژئوپلیتیک، جایگاه ویژه ای را در بازی های قدرتی نظام جهان باز کرده و دسترسی به منابع انرژی برای تمامی سطوح سلسله مراتبی قدرت جهان، اهمیتی استراتژیک پیدا کرده است. از این روی، هر یک از بازیگران نظام جهانی به دنبال تعریفی قابل قبول از جایگاه امنیت انرژی خود در جهان می باشند. در این میان ایران با واقع شدن در مرکز بیضی استراتژیک انرژی جهان و با در دست داشتن دومین منابع نفت خام و گاز طبیعی جهان، از جایگاه مهمی در مباحث امنیت انرژی جهانی برخوردار می باشد. ایران برای بهره جستن از این قابلیت انرژی خود نیازمند داشتن شرکای استراتژیک انرژی می باشد و برای نیل به این هدف کشورهای آسیایی خصوصا کشورهای چین و هند با بازار تقاضای رو به رشد برای انرژی تا آینده ای قابل پیش بینی در کنار جایگاه تاثیر گذار این کشورها در نظام جهانی، از اهمیت ویژه ای برخوردارند. این پژوهش بر آن است که با روشی توصیفی و تحلیلی به بررسی ارتباط ژئژپلیتیک انرژی ایران و امنیت انرژی کشورهای یاد شده بپردازد.
خلاصه ماشینی:
در اين ميان ايران با واقع شدن در مرکز بيضي استراتژيک انرژي جهان و با در دست داشتن دومين منابع نفت خام و گاز طبيعي جهان ، از جايگاه مهمي در مباحث امنيت انرژي جهاني برخوردار مي باشد.
ايران براي بهره جستن از اين قابليت انرژي خود نيازمند داشتن شرکاي استراتژيک انرژي مي باشد و براي نيل به اين هدف کشورهاي آسيايي خصوصا کشورهاي چين و هند با بازار تقاضاي رو به رشد براي انرژي تا آينده اي قابل پيش بيني در کنار جايگاه تاثير گذار اين کشورها در نظام جهاني ، از اهميت ويژه اي برخوردارند.
اين کشورها (چين و هند) بيش از نيمي از تقاضاي مصرف خود را از خارج وارد مي کنند و پيش بيني مي شود با توجه به رشد بالاي اقتصادي و کاهش منابع داخلي اين کشورها، تقاضاي واردات نفت خام آنها افزايش چشمگيري داشته باشد.
امنيت انرژي براي توليدکنندگان در آن است که به يک بازار مداوم و همراه رشد منطقي قيمت در آينده دسترسي داشته باشند، زيرا اکثر توليدکنندگان از گروه اقتصادهاي تک سلولي هستند که به فروش نفت عميقا وابسته اند و هرگونه احتمال کم شدن تقاضا و يا توجه کشورهاي توسعه يافته به انرژي جايگزين و يا ترجيح آنان در تامين نفت و گاز از کشورهاي غير اوپک به معناي ايجاد مانع در توسعه اجتماعي و رشد اقتصادي اين کشورهاست (ملکي ، ٢٠٦:١٣٨٦).
منطقه آسياي ميانه نيز با توجه به منابع قابل ملاحظه انرژي نفت و گاز و همچنين قرابت جغرافيايي با کشورهاي چين ، از اهميتي استراتژيک براي اين کشور برخوردار مي باشد.