چکیده:
کشور ایران با همسایه غربی خود عراق، از دالامپرداغ تا بندر فاو به طول 1336 کیلومتر، به خط مستقیم، دارای مرز مشترک است که مرزهای ایران چه در آب و چه در خشکی به شکلی است که عراق را در موضع ضعف قرار داده است. استان کرمانشاه ناحیه ای کوهستانی است که بین فلات ایران و جلگه بین النهرین واقع شده است و سراسر آن را قله ها و ارتفاعات زاگرس پوشانده است و ارتفاعات مناطق مرزی استان کرمانشاه، مسلط بر جلگه بین النهرین می باشد و شرایط بسیار مطلوبی جهت عملیات نفوذی و آفندی فراهم می کند. با مشاهده نقشه سیاسی ایران در استان کرمانشاه، مشخص می-شود که مرزهای قصرشیرین و نفت شهر، جزء مرزهای محدب ایران بوده و از نظر نظامی و سیاسی برای ایران می تواند وسوسه انگیز باشد و به همین دلیل عراق جهت شروع جنگ با ایران به شهرهای مرزی قصر شیرین و نفت شهر حمله نظامی نمود. در این مقاله ضمن مرور مناطق مرزی استان کرمانشاه، به بررسی نقش آن در تحقق اهداف نظامی و سیاسی خواهیم پرداخت.
خلاصه ماشینی:
٣ کيلومتر مرز مشترک با کشور عراق، ارزش نظامي اين منطقه داراي اهميت است و از سوي ديگر به دليل نوع قرارگيري ارتفاعات اين استان )به طور پله اي و موازي با مرز( موقعيت خوب پدافندي و نيز شکل هندسي مرز و محدب بودن آن، موقعيت خوب آفندي را براي کشورمان ايجاد نموده و از نظر استراتژيک داراي اهميت مي باشد)صفوي،١٣٨٤،ص١٢١و.
نگاهي به شکل هندسي مرز در اين منطقه نشان ميدهد که در سرتاسر مرز ايران با ديگر کشورهاي همسايه هيچ منطقه اي چنين امکاناتي را براي يک واحد عملياتي فراهم نساخته ، زيرا شيب زمين از شرق به غرب به تدريج کم شده، درهها و ارتفاعات تا جلگه بين النهرين در عراق ادامه يافته و در نتيجه از مرز به داخل ايران مواضع پدافندي مطلوبي را تدارک نموده است و از طرق ديگر وجود عوامل مختلف جغرافيايي موجب گرديده که امکان انجام انواع عمليات نفوذي و آفندي فراهم باشد.
با توجه به اينکه مرز از ميله شماره ٦٧/٣از ارتفاعات بمو فاصله ميگيرد و به علت عدم موانع طبيعي، تردد از مرز به صورت غيرمجاز به سهولت انجام ميگيرد و اين منطقه از نظر نظامي و سياسي براي هر دو کشور ايران و عراق حائز اهميت بوده و به همين دليل براي جلوگيري از عبور و مرور غيرمجاز، سپاه پاسداران انقلاب اسلامي از ميله شماره٦٨/١به طرف شمال موانع مصنوعي ايجاد نموده است و به همين دليل ، قاچاقچيان و ساير مترددين مرزي با ايجاد معابر غيرمجاز سعي در تردد پنهاني دارند.