چکیده:
افزایش تقاضا برای مخارج بهداشتی و سلامت و همچنین نیاز به تامین عرضه خدمات بهداشتی متناسب با تقاضای آن در هر کشوری، زمینه مطالعات فراوانی را در خصوص عوامل موثر بر تقاضای بهداشت و سلامت فراهم آورده است. در این مقاله کوشیده شده است تا علاوه بر بررسی اثرات غیر خطی درآمد بر هزینه های بهداشتی (به صورت پرداخت از جیب)، تاثیر دیگر متغیرها نظیر شهرنشینی، سن، بیمه، شاغل بودن سرپرست خانوار، تعداد افراد شاغل و دارای درآمد و همچنین تعداد افراد زیر دوازده سال و بالای شصت سال در خانوار نیز مورد توجه و بررسی قرار بگیرد. برای نیل به این مقصود از داده های طرح نمونه گیری هزینه و درآمد خانوار سال 1386 استفاده شده است. کل داده ها مربوط به 31277 خانوار شهری و روستایی است. الگوی اقتصادسنجی به صورت خطی و غیر خطی مبتنی بر رگرسیون انتقال هموار لجستیک (STR) برآورد شده است. یکی از مهم ترین یافته های این پژوهش آن است که مخارج بهداشتی خانوار نسبت به موقعیت درآمد یا مخارج کل (به عنوان متغیر گذار) رفتاری نامتقارن نشان می دهد به طوری که ضریب اثرگذاری متغیرها بر روی مخارج بهداشتی در دو رژیم بالا و پایین درآمدی متفاوت می باشد. همچنین نتایج نشان می دهد مخارج بهداشتی کالایی ضروری برای خانوارها محسوب می گردد، زیرا ضریب لگاریتم درآمد در تابع تقاضا، مثبت و به مراتب کوچک تر از یک است. به علاوه مخارج پرداختی از جیب جهت به دست آوردن خدمات بهداشتی اهمیت به مراتب بیشتری در گروه های درآمدی بالا نسبت به گروه های درآمدی پایین دارد. بر اساس نتایج به دست آمده، با افزایش شهرنشینی و نیز فراتر رفتن سن افراد از شصت سال، مخارج بهداشتی آن ها بالاتر می رود ولی اگر اعضای خانوار تحت پوشش بیمه باشند، مخارج بهداشتی به صورت پرداخت از جیب کاهش خواهد یافت. لذا می توان گفت، گسترش نظام تامین اجتماعی و نیز افزایش کارایی آن در جهت تامین هر چه بیشتر هزینههای بهداشتی به خصوص برای خانوارهای فقیر تر گام مهمی است که می بایست در جهت تامین عدالت در حوزه سلامت و افزایش رفاه جامعه در کشور برداشته شود.
This paper investigates non linear effects of income on health expenditure (as out of pocket payment). The explanatory variables in health expenditure equation include urbanization، age، insurance، employment of household's head، the number of people employed، earned income and the number of persons aged fewer than 12 and over 60 years in the household. Database used was chosen from the household income & expenditure surveys in 1386. Database contains 31277 rural and urban households. Linear and non-linear econometric models based on logistic smooth transition regression (STR) are estimated. One of the most important findings is that health spending shows asymmetric behavior relative to household income or total expenditure (as a transition variable) so that the impact of explanatory variables on health expenditure in the high and low income regime is different. Also the results show that health expenditure is a necessary good for households، because the coefficient of the logarithm of income in the demand function is positive and much smaller than unity. In addition، out of pocket payments for health care services in high income groups are more than low income ones. Based on the results، with increased urbanization and for high aged people (beyond sixty years of old)، health expenditure increase but if family members are covered by insurance، out of pocket payment for health expenses will reduce. So، it is important to develop the social security system and increase its efficiency to cover more health expenditure، especially for poorer households which lead to justice in health areas and increase in welfare of society.
خلاصه ماشینی:
"در این مقاله کوشیده است تا علاوه بر بررسی اثرات غیر خطی درآمد بر هزینههای بهداشتی(به صورت پرداخت از جیب)، تأثیر دیگر متغیرها نظیر شهرنشینی،سن،بیمه،شاغل بودن سرپرست خانوار،تعداد افراد شاغل و دارای درآمد و همچنین تعداد افراد زیر دوازده سال و بالای شصت سال در خانوار نیز مورد توجه و بررسی قرار بگیرد.
از آنجایی که مطابق نتایج حاصله،فرضیه خطی بودن رابطه میان مخارج بهداشتی و درآمد خانوار رد میشود،لذا از الگوی رگرسیون غیر خطی انتقال هموار لجیسیک (lstar) 5مبتنی بر دادههای مقطعی خانوارهای شهری و روستایی در سال 1386 به منظور برآورد اثرات درآمد و برخی دیگر از متغیرها بر رفتار مخارج بهداشتی خانوارها استفاده شده است.
تعداد افراد زیر دوازده سال در هر دو رژیم درآمدی،با ضریب 0/13-مخارج بهداشتی عمومی مانند واکسیناسیون و مراقبتهای اولیه توسط دولت تأمین مالی میشود نتایج مذکور نشان میدهد که پرداخت از جیب عمدتا معطوف به هزینههای درمانی برای گروههای سنی بالاتر است.
نتایج مدکور نشان میدهد که برای افراد ثروتمند(که مصرف بالایی دارند)،عواملی مانند شاغل بودن و فرصت زمانی کمتر و قدرت جسمی بالاتر تأثیر زیادی بر صرفهجویی در هزینههای سلامتی آنها ندارد و بالاخره آنکه تعداد افراد بالای شصت سال در خانوار اثر به مراتب بیشتری روی(افزایش) هزینههای بهداشتی خانوار در خانوارهای ثروتمند نسبت به خانوارهای فقیرتر دارد.
در این مقاله تأثیر عواملی مانند مخارج کل معادل سرانه خانوار(بهعنوان نمایندهای از درآمد دائمی و ثروت)،سن سرپرست خانوار،تعداد افراد زیر دوازده سال و بالای شصت سال،وضعیت بیمه،شهرنشینی و نیز وضعیت اشتغال در خانوار بر هزینههای معادل سرانه بهداشتی به صورت پرداخت از جیب در سال 1386 برای 15018 خانوار شهری و 16265 خانوار روستایی مورد بررسی قرار گرفت."