خلاصه ماشینی:
"اگر هدفمان در تاریخنگاری رساندن انسان به اهداف عالیه انسانی و کمال و فضیلت باشد، باید به دور از تعصبات و براساس عقل و منطق و کاملا منصفانه به این مهم روی آوریم تا مطالعه کنندگان آثارمان یا مخاطبان سخنانمان دیگر مانند پل والری تاریخ را خطرناکترین پدیده ندانند، بلکه برعکس بنابر نظر مارو«آن را در عداد عالیترین رسالتهایی بهشمار آورند که انسان همۀ تلاش خود را بدان معطوف داشته است.
ملکزاده از قول بعضی فلاسفه مینویسد که تاریخ قوۀ حافظۀ انسان است و بزرگترین کوشش هر مورخی باید این باشد که چون میخواهد تاریخ یک قوم یا دوره را بنویسد کلیۀ اطلاعاتی را که به آن قوم و آن دوره و زمان تعلق دارد اعم از سیاسی، اجتماعی، نظامی و فرهنگی از روی مدارک صحیح و منابع معتبر جمع کند و آنها را مرتب نماید و سپس هر قسمت را به کارخانۀ تحقیق و تعمق برده و تجزیه و تحلیل نماید و علل و موجبات پیش آمدن آن وقایع را روشن سازد و فلسفۀ آن را آشکار نماید و وقایع و حوادث تاریخی را چون طلای خالص بدون غلوغش در دسترس عموم گذارد.
بهار 1393 این حقیقت آشکاری است که تفکر تاریخی هنگامی اثر خود را خواهد بخشید که تاریخنویس طرز فکر و دید اخلاقی، مذهبی و فلسفی دوران خود را فراموش کند و دیدگاه افکار و اندیشههای کسانی را که در دوران حوادث مورد بررسی وی زندگی میکردهاند مورد توجه قرار دهد تاریخنگارانی که متکی بر تفکرات سازندهاند فقط به کشف سادۀ حقایق و رویدادهای گذشته قانع نیستند، بلکه آنها حداقل بر آن میشوند که نهتنها بگویند چه اتفاق افتاده، بلکه همچنین نشان دهند چرا اتفاق افتاده است"