چکیده:
یکی از اصول تعلیم و تربیت که همواره باید مدنظر طراحان برنامههای درسی باشد،
آن است که دانشآموزان نه برای زمان حال، بلکه برای شرایط بهتر احتمالی آینده تربیت
میشوند.این نکته همواره باید به عنوان یک اصل در برنامهریزیهای دستاندرکاران
برنامههای درسی در نظر گرفته شود.دانشآموزان باید با توجه به مقتضایات و ویژگیهای عصری که در آن زندگی خواهند
کرد، تربیت شوند.در حالی که یکی از ویژگیهای بارز شناخته شده و قطعی اکثر جوامع
کنونی پدیده انحطاط اخلاقی میباشد، در این میان آموزش و پرورش هر جامعه باید قبل
از هر نهاد دیگر اجتماعی به فکر حل این مشکل باشد.توجه به برنامههای درسی دینی یکی
از مهمترین عوامل حل این مشکل است.در این راستا هرچه برنامههای درسی دینی بر پایه
یافتهها و اصول علمیتر و تحقیقات جامع پیریزی شود، احتمال دستیابی به یک برنامه
درسی مطلوب بیشتر خواهد شد.با عنایت به وضعیت فوق، مقاله حاضر به بررسی مبانی نظری برنامه درسی مطلوب دینی
میپردازد تا به عنوان یک چارچوب نظری، اصول و بایدهایی از آن استخراج شود، و
راهنمای برنامهریزان درسی برای ارائه الگوی مطلوب قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
"بدین مضمون دین عبارت است از به فعلیت رساندن همه استعدادهای انسانی در قلمرو فردی و اجتماعی در حد امکان، برای به ثمر رساندن شخصیت انسانی در حرکت به سوی ابدیت در قلمرو ارتباطات چهارگانه:1-ارتباط انسان با خویشتن2-ارتباط انسان با جهان هستی3-ارتباط انسان با خدا4-ارتباط انسان با همنوع خودبر مبنای تعریف اخیر از دین، میتوان حوزه محتوایی درس دینی را که اهداف ذکر شده در تعریف دین را پوشش دهد، شامل مباحث زیر دانست:-محتوای برنامه درسی دینی در خصوص ارتباط دانشآموز با خدا-محتوای برنامه درسی دینی در خصوص ارتباط دانش آموز با خود-محتوای برنامه درسی دینی در خصوص ارتباط دانشآموز با دیگران-محتوای برنامه درسی دینی در خصوص ارتباط دانشآموز با طبیعتمبانی برنامه درسی مطلوب دینیبرای آن که اصول و مبانی این برنامه مورد بررسی قرار گیرد، لازم است تا آن را در چهار بخش الگوهای طراحی برنامه درسی، الگوی نیازسنجی در برنامه درسی، برنامه درسی پوچ پنهان و تلفیقی به شرح ذیل مورد توجه قرار دهیم.
الگوی فقو همانند الگوی قبلی، مورد انتقاد قرار گرفته و متهم به نارسایی در زمینه آمادهسازی دانشآموزان برای زندگی اجتماعی است و این ضعف نیز ناشی از بیتوجهی به اهداف اجتماعی تعلیم و تربیت و همچنین میراث فرهنگی نوع بشر میباشد(هونکی، 1980).
اشراف به مسائلی همچون بدفهمیهای دانشآموزان از معرفت دینی، عدم تمایل به تحمیل ارزشهای پیش تعیین شده، گفتگو با دانشآموزان در زمینه معضلات اخلاقی و راهکارهای موجود برای آن، شکوفایی و اثربخشی فردی در آموزش مذهبی و غیره از اصول مهم مبانی اجتماعی برنامه درسی دینی میباشد."