پارادایم چونان یک بازی؛ تبیین داهم مقیاس پاردایم ها و تأثیرپذیری کوهن از ویتگنشتاین مقاله

"هر چند که چنین بازسازی‌هایی در مورد تقریبا هیچ فیلسوفی یگانه نبوده و همواره اختلافاتی را میان شارحان به‌وجود می‌آورد یا حتی موجب می‌شود ارایه‌ی یک نگرش کاملا سازگار از اندیشه‌های آن فیلسوف پروژه‌ای ناتمام باشد، این دشواری در مورد کوهن دوچندان است. فهرست کامل انواع ناهم‌مقیاسی میان پاردایم‌ها برای کوهن را می‌توان به‌صورت زیر آورد: ناهم‌مقیاسی مشاهدتی / ناهم‌مقیاسی مفهومی / ناهم‌مقیاسی روش‌شناختی نکته‌ی مهم با توجه به آنچه تا اینجا درباره‌ی کل‌انگاری کوهن گفتیم آن است که ناهم‌مقیاسی پارادایم‌ها معلول ناهم‌مقیاسی اجزای آن‌ها نیست. مطابق این مفهوم «هنگام انقلاب‌ها، وقتی که سنت علمی عادی تغییر می‌کند، دریافت دانشمند از پیرامونش نیز باید از نو بازسازی شود»، 4 گویی «جامعه‌ی حرفه‌ای ناگهان به سیاره‌ای دیگر انتقال‌یافته که در آن چیزهای آشنا در پرتوی متفاوت دیده می‌شود و نیز چیزهای ناآشنا بدان اضافه شده است» 5 و صراحتا اینکه «طرفداران پارادایم‌های رقیب در جهان‌های متفاوتی مشغول به فعالیتند». شیپر 16 در انتقاد از کوهن می‌گوید: «چرا از اینکه دیدگاه‌ها و صورتبندی‌های متفاوتی از نگرش‌ها در میان اعضای آنچه مورخان آن را یک "سنت" علمی می­‌شمرند، وجود دارد، باید نتیجه گرفت که‌ یک نگرش غیر قابل بیان مشترک میان همه اعضای آن سنت وجود دارد؟» 17 این را می‌توان یک فقره از بدفهمی کوهن بر اثر عدم توجه به نکات بالا دانست. شیپر گمان می‌کند که مطابق نگرش کوهن، دانشمندان در یک سنت علمی به واسطه‌ی داشتن «منظری واحد» اما غیر قابل بیان، کنار هم قرار گرفته‌اند؛ در حالی‌که آنچه دانشمندان را کنار هم نگاه داشته توافق بر سر یک عقیده‌ یا عقایدی خاص نیست؛ حتی توافق بر سر یک منظر نیست، بلکه توافق در نحوه‌ی زندگی است و این یعنی آموزش، تمرین، رسوم و غیره."