چکیده:
بروز یک فعل در انسان ارتباط وثیقی ب ا انگیزههای انسان دارد. تقویت و تضعیف انگیزه احتمال ب روز فعل ارادی را در انسان افزایش و کاهش م یدهد. ب ا توجه ب ه ق-رار گ-رفتن افعال ارادی انسان تحت احکام اخلاق-ی تقوی-ت و تض-عیف انگیزهه-ای انس-ان نق-ش م همی در زیست اخلاق-ی انس-ان دارد. تقوی-ت انگیزهه-ای ع-الی احتم-ال ب -روز فع-ل فضیلت م ندانه را افزایش داده و در م قاب ل تضعیف انگیزههای دان-ی احتم-ال ب -روز فع-ل رذیلانه را کاهش م یدهد و در نهایت ب ه افزایش ی-ا ک-اهش تحق-ق م لک-ات فاض-له و رذیله کمک م یکند. یکی از راهکارهای قرآنی ب رای ترب ی-ت اخلاق-ی انس-ان از طری-ق تقویت انگیزههای عالی و تضعیف انگیزههای دانی ارائه الگوست . الگوهای اخلاقی ب -ه انسان کمک م یکنند تا ب ا نمونه ب رداری از آنها افعال فضیلت م ندانه را آسان تر انجام داده و افعال رذیلانه را آسان تر ترک کند. نمونه هایی از الگوهای اخلاص ، صبر، توکل ، حی-ا و ش--کر ب --رای تقوی--ت انگیزهه--ای ع--الی و نمون--ه هایی از الگوه--ای تکب--ر، حس--د، شهوت پرستی و ... ب رای تضعیف انگیزههای دانی انسان در ق-رآن م ط-رش ش-ده اس-ت . م عمولا قرآن ب ا ذکر الگوها ب ه سرانجام افراد و تبعات افعال آنها اشاره م ی کند ت-ا انس-ان ب ا تنبه یافتن ب تواند ب ه سهولت زیست اخلاقی فضیلت م ندانه داشته ب اشد.
خلاصه ماشینی:
هر یک از این راهکارها در قرآن جهت تقویت یا تضعیف انگیزه ب رای انجام یا ترک یک ی-ا چن-د فضیلت یا رذیلت اخلاقی ب ه کار رفته است که در جدول زیر ارتباط هر یک از راهکارها ب ا فضایل یا رذایل م رتبط آم ده است : ردیف راهکار فضایل یا رذایل م ورد نظر 1 ارائه الگوی م ثبت و م نفی اخلاص ، ام انتداری، ایثار م ال و جان ، تواضع ، توکل ، حیا، شکر، صبر، صداقت ، عفو و ب خشایش ، کظم غیظ ، نصیحت و خیرخواهی، وفای ب ه عهد، علم ، تکبر، حسد، دروغ و افترا، شهوت پرستی، قساوت قلب 0 تمثیل ایثار، گفتار و ب رنام ه های ناصواب ، تکبر، حب دنیا، ریا، قساوت قلب ، کفران نعمت 0 م قایسه ایثار، تقوا، حب دنیا 4 ایجاد م حبت و رضایت ایثار، تواضع ، توکل ب ر خدا، صبر، عفو و ب خشایش ، کظم غیظ ، وفای ب ه عهد 5 اب راز عدم م حبت و نارضایتی اسراف ، ب خل ، ب دزب انی و عیب جویی، تکبر، خیانت 6 اعتباردهی و م نزلت اجتماعی حسن م عاشرت 7 انزوا و تحریم عدم ایثار، ب دخلقی، ب خل ، کینه 8 وعده حمایت و همراهی م ؤثر ایثار و تقوا، ایمان ، صبر 9 طرد و لعنت خاطی ب دزب انی، خلف وعده، ظلم ، قطع رحم 1.